- Η απεξάρτηση από το ρωσικό φυσικό αέριο και το Ουκρανικό στο επίκεντρο της ομιλίας της Προέδρου της Κομισιόν για την Κατάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε στις 18 Οκτωβρίου 2022 το Πρόγραμμα Εργασίας της για το 2023, το οποίο, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση, «καθορίζει ένα φιλόδοξο θεματολόγιο για την αντιμετώπιση του συνόλου των κρίσεων που επηρεάζουν την καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων». Κύριο άξονα δράσεων αποτελεί παράλληλα ο εν εξελίξει πράσινος και ψηφιακός μετασχηματισμός, με στόχο η Ε.Ε. να καταστεί πιο «ανθεκτική».
Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα εργασίας περιλαμβάνει 43 νέες πρωτοβουλίες πολιτικής που αφορούν τις έξι κύριες φιλοδοξίες των πολιτικών κατευθύνσεων που παρουσίασε η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, στο πλαίσιο της καθιερωμένης ομιλίας της για την «Κατάσταση στην Ε.Ε», στο Στρασβούργο στις 14 Σεπτεμβρίου.
«Οι μήνες που έρχονται δεν θα είναι εύκολοι. Ούτε για τις οικογένειες που αγωνίζονται για να τα βγάλουν πέρα, ούτε για τις επιχειρήσεις, που έρχονται αντιμέτωπες με δύσκολες επιλογές σχετικά με το μέλλον τους», ανέφερε χαρακτηριστικά η Πρόεδρος της Κομισιόν, απευθυνόμενη στους πολίτες των 27 κρατών-μελών της Ε.Ε, από το βήμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο πλαίσιο της ομιλίας της.
Με γνώμονα αυτές τις προκλήσεις, η Πρόεδρος φον ντερ Λάιεν παρουσίασε μια σειρά πρωτοβουλιών, με στόχους αφενός την άμβλυνση των συνεπειών της ευρωπαϊκής απόφασης για απεξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια, και αφετέρου την προώθηση ενός πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού.
Ειδικότερα αναφέρθηκε,
- Στην «κοινή αποθήκευση» φυσικού αερίου, η οποία σύμφωνα με την Πρόεδρο της Κομισιόν ξεπέρασε «το 84%» των αναγκών της Ε.Ε, ομολογώντας πάντως ότι «δυστυχώς, αυτό δεν είναι αρκετό». Υποστήριξε ότι «η Ρωσία συνεχίζει να χειραγωγεί έντονα την ενεργειακή αγορά μας» και ότι «οι Ρώσοι προτιμούν να καίνε το αέριό τους παρά να το παραδώσουν». Σύμφωνα με την επικεφαλής της Κομισιόν η Ε.Ε έχει αποδεσμευτεί από τη Ρωσία, διαφοροποιώντας τον εφοδιασμό της «από αξιόπιστους προμηθευτές· τις ΗΠΑ, τη Νορβηγία, την Αλγερία», σε τέτοιο βαθμό ώστε ενώ «πέρυσι το ρωσικό αέριο αντιπροσώπευε το 40 % των ευρωπαϊκών εισαγωγών αερίου», εφέτος «το μερίδιο του έχει μειωθεί στο 9 % του αερίου αγωγών».
- Στην υποβολή πρότασης για «μέτρα που έχουν σκοπό να μειώσουν τη συνολική ενεργειακή κατανάλωση στα κράτη-μέλη». Όπως εξήγησε η Πρόεδρος της Κομισιόν, «με τη μείωση της ζήτησης στις ώρες αιχμής η παροχή ενέργειας θα διαρκεί περισσότερο και οι τιμές θα μειωθούν», προς όφελος των πολιτών στα κράτη-μέλη και των επιχειρήσεων. Δεν δίστασε πάντως να επισημάνει ότι «η κλιματική κρίση διογκώνει το κόστος που καλούμαστε να πληρώσουμε», ότι «οι καύσωνες επέτειναν την κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας» και ότι «κατά συνέπεια, οι τιμές του αερίου έχουν εκτοξευθεί σε επίπεδο άνω του δεκαπλάσιου σε σύγκριση με την κατάσταση πριν από την πανδημία».
- «Επιβολή ορίου στα έσοδα των εταιρειών που παράγουν ηλεκτρική ενέργεια με χαμηλό κόστος», καθώς όπως υπογράμμισε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, «οι εταιρείες αυτές έχουν κέρδη απροσδόκητα, τα οποία δεν τα είχαν καν φανταστεί». Πρόσθεσε ότι «τα κέρδη θα πρέπει να διανεμηθούν και να διοχετευθούν σε όσους χρειάζονται μεγαλύτερη βοήθεια», διατυπώνοντας την εκτίμηση ότι «με την πρότασή μας θα συγκεντρωθούν περισσότερα από 140 δισ. ευρώ ώστε τα κράτη μέλη να μετριάσουν άμεσα το πλήγμα». Η Πρόεδρος της Κομισιόν σημείωσε ακόμη ότι «υπερκέρδη έχουν και οι μεγάλες εταιρείες πετρελαίου, αερίου και άνθρακα», προσθέτοντας ότι «οφείλουν να καταβάλουν το μερίδιο που τους αναλογεί, μια δίκαιη συνεισφορά για την αντιμετώπιση της κρίσης». Διευκρίνισε δε ότι «όλα αυτά είναι μέτρα έκτακτης ανάγκης και προσωρινά μέτρα που επεξεργαζόμαστε, συμπεριλαμβανομένων των συζητήσεών μας για ανώτατα όρια τιμών».
- Σφαιρική και σε βάθος αναμόρφωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, ώστε να μπει φρένο στην κυριαρχική επιρροή του φυσικού αερίου στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Προς τον σκοπό αυτόν, σύμφωνα με την επικεφαλής της Κομισιόν, «θα προχωρήσουμε σε σφαιρική και σε βάθος αναμόρφωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας». Η κ. φον ντερ Λάιεν τόνισε ότι τα ορυκτά καύσιμα συνέχισαν να επιδοτούνται μετά την κρίση του 1970, κάτι που όπως είπε «ήταν λάθος, όχι μόνο για το κλίμα, αλλά και για τα δημόσια οικονομικά, και για την ανεξαρτησία μας. Λάθος που πληρώνουμε ακόμη σήμερα», όπως υποστήριξε.
- Σύσταση μιας νέας Ευρωπαϊκής Τράπεζας Υδρογόνου (ΕΤΥ), με στόχο το υδρογόνο που κατέχει σήμερα ένα μέρος της αγοράς «να μεταμορφωθεί σε μαζική αγορά», όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Πρόεδρος της Κομισιόν. Πρόσθεσε ότι χάρη στο σχέδιο REPowerEU διπλασιάσαμε τον στόχο μας, τονίζοντας ότι:» θέλουμε έως το 2030 να παράγουμε ετησίως δέκα εκατομμύρια τόνους ανανεώσιμου υδρογόνου στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
Στο μεσοδιάστημα η Ε.Ε θα πρέπει σύμφωνα με την κ. φον ντερ Λαίεν να εξοπλιστεί καλύτερα για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή. Αφού υπενθύμισε τις καταστροφικές πυρκαγιές στην διάρκεια του καλοκαιριού, σε πολλά κράτη-μέλη, εξήγγειλε τον «διπλασιασμό» των ικανοτήτων της Ε.Ε, με την «αγορά δέκα ελαφρών αμφίβιων αεροσκαφών και τριών πρόσθετων ελικοπτέρων που θα συμπληρώσουν τον ευρωπαϊκό στόλο».
«Περήφανη» για την αντίδραση της Ε.Ε
Η ομιλία της Προέδρου της Κομισιόν για την «Κατάσταση στην Ε.Ε», ήταν επικεντρωμένη στο Ουκρανικό και την εισβολή της Ρωσίας στη χώρα. Πέραν από τις αναφορές στη διασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας της Ε.Ε, στο πλαίσιο της στρατηγικής απεξάρτησης από τη Ρωσία, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν επεσήμανε ότι «πριν από δεκαπέντε χρόνια, κατά τη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, χρειαστήκαμε χρόνια για να βρούμε μόνιμες λύσεις. Μια δεκαετία αργότερα, όταν ξέσπασε η παγκόσμια πανδημία, χρειαστήκαμε μόνο λίγες εβδομάδες. Φέτος όμως, μόλις τα ρωσικά στρατεύματα διήλθαν τα σύνορα της Ουκρανίας, η αντίδρασή μας ήταν ενωμένη, αποφασιστική και άμεση. Και θα πρέπει να είμαστε περήφανοι γι’ αυτό», υποστήριξε η επικεφαλής της Κομισιόν, διατυπώνοντας τη θέση ότι «φέραμε την εσωτερική δύναμη της Ευρώπης ξανά στην επιφάνεια».
Η κ. φον ντερ Λάιεν επικαλέστηκε ακόμη το θάρρος των Ουκρανών, υποσχόμενη ότι «η αλληλεγγύη της Ευρώπης προς την Ουκρανία θα παραμείνει ακλόνητη… «με όπλα, με κεφάλαια, με φιλοξενία για τους πρόσφυγες» και ότι παράλληλα θα συνεχίσουν οι κυρώσεις κατά της Ρωσίας, με στόχο να συνεχίσει να πλήττεται η οικονομία της.
Στο πλαίσιο αυτό και απευθυνόμενη προς τους ευρωπαίους πολίτες, είπε ότι «θα δοκιμαστούμε από εκείνους που θέλουν να εκμεταλλευτούν κάθε είδους διχασμό μεταξύ μας», υποστηρίζοντας ότι «αυτός δεν είναι απλώς ένας πόλεμος που εξαπέλυσε η Ρωσία κατά της Ουκρανίας. Είναι πόλεμος κατά της ενέργειάς μας, πόλεμος κατά της οικονομίας μας, πόλεμος κατά των αξιών μας και πόλεμος κατά του μέλλοντός μας. Πρόκειται για την απολυταρχία ενάντια στη δημοκρατία. Και βρίσκομαι εδώ με την πεποίθηση ότι, με θάρρος και αλληλεγγύη, η Ευρώπη θα επικρατήσει και ο Πούτιν θα αποτύχει», κατέληξε η Πρόεδρος της Κομισιόν.
1 Νοεμβρίου 2022