- Ένα συν δύο έτη παραμονής στην Ε.Ε και πρόσβαση στα συστήματα υγείας, παιδείας και αγοράς εργασίας
Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα 27 κράτη-μέλη της, με ομόφωνη απόφαση ενεργοποίησαν την Οδηγία περί «Προσωρινής Προστασίας», στηρίζοντας εμπράκτως τέσσερα και πλέον εκατομμύρια Ουκρανών προσφύγων που έχουν φτάσει στην Ε.Ε, ως αποτέλεσμα της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία. Όπως αναφέρεται στην απόφαση που έλαβαν οι Υπουργοί Εσωτερικών της Ε.Ε, «στόχος είναι η αποφόρτιση των εθνικών συστημάτων χορήγησης ασύλου και η αναγνώριση εναρμονισμένων δικαιωμάτων στους εκτοπισθέντες οπουδήποτε στην Ε.Ε».
Στα δικαιώματα που παρέχονται μέσω της οδηγίας περί «Προσωρινής Προστασίας», περιλαμβάνονται:
- Δικαίωμα διαμονής στην Ε.Ε
- Πρόσβαση στην αγορά εργασίας και δικαίωμα στέγης
- Ιατρική αρωγή
- Κοινωνική πρόνοια
- Πρόσβαση στην εκπαίδευση για τα παιδιά.
Όπως επισημαίνεται στην απόφαση των ΥΠΕΣ της Ε.Ε, «η προσωρινή προστασία είναι μηχανισμός έκτακτης ανάγκης που μπορεί να ενεργοποιηθεί σε περίπτωση μαζικής εισροής εκτοπισθέντων και αποσκοπεί στην παροχή προστασίας άμεσου και γενικού χαρακτήρα για εκτοπισθέντα άτομα που δεν μπορούν να επιστρέψουν στη χώρα καταγωγής τους. Θα διαρκέσει τουλάχιστον ένα έτος (έως τις 4 Μαρτίου 2023) και το ανώτατο τρία έτη, ανάλογα με την εξέλιξη της κατάστασης στην Ουκρανία», την οποία θα αξιολογήσουν τα κράτη-μέλη προκειμένου να αποφασίσουν εάν απαιτείται παράταση του χρονικού πλαισίου που έχει αποφασιστεί».
Η απόφαση της Ε.Ε (4 Μαρτίου) δρομολογήθηκε άμεσα, ενώ λίγες εβδομάδες αργότερα (στις 28 Μαρτίου), η Κομισιόν παρουσίασε «ένα κοινό σχέδιο δράσης 10 σημείων, σε συντονισμό με τη γαλλική Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε, για την παροχή επιχειρησιακών απαντήσεων στην κατάσταση».
Παράλληλα, οι ΥΠΕΣ της Ε.Ε «προέβησαν σε απολογισμό των υλικών και οικονομικών μέσων στήριξης που εφαρμόζονται, όχι μόνο όσον αφορά το επίπεδο αλλά και την ευελιξία τους. Συζήτησαν επίσης την εφαρμογή της απόφασης για την «Προσωρινή Προστασία» και εξέφρασαν την υποστήριξή τους για περαιτέρω συντονισμό της καθοδήγησης και των ταξιδιών εντός της Ε.Ε. Ειδικότερα, κάλεσαν την Κομισιόν, με τη βοήθεια του eu-LISA, να σημειώσει πρόοδο το συντομότερο δυνατόν στην εξεύρεση λύσης που θα επιτρέψει μια κεντρική πανευρωπαϊκή προσέγγιση για την καταγραφή των ουκρανών προσφύγων. Όπως επισημαίνεται σε γραπτή ανακοίνωση, «αυτή η ενοποίηση σε επίπεδο Ε.Ε της καταχώρισης στις εθνικές βάσεις δεδομένων θα διευκολύνει την προστασία των προσφύγων, ιδίως των ασυνόδευτων ανηλίκων, και των ταξιδιών τους εντός της Ε.Ε».
Παράλληλα, οι ΥΠΕΣ της Ε.Ε «επαναβεβαίωσαν την ανάγκη να συνεχιστεί η αυστηρή εφαρμογή των ελέγχων στα εξωτερικά σύνορα. Υποστήριξαν επίσης την κινητοποίηση του δικτύου της Ε.Ε για την καταπολέμηση του σοβαρού και οργανωμένου εγκλήματος (EMPACT) για την αποφυγή της εκμετάλλευσης της κατάστασης από τους εγκληματίες, μεταξύ άλλων μέσω της εμπορίας ανθρώπων, της διαδικτυακής απάτης και της κατάχρησης κονδυλίων για τη στήριξη των προσφύγων, ή της εμπορίας όπλων».
Επίσης, σημείωσαν τις δεσμεύσεις για την υποδοχή προσφύγων που έρχονται από τη Μολδαβία, ενώ εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τις επιχειρησιακές διαδικασίες που ενέκρινε η Επιτροπή για την υλοποίηση των επιχειρήσεων εκκένωσης.
Στο πλευρό των προσφύγων η Κύπρος
Ο Υπουργός Εσωτερικών Νίκος Νουρής επεσήμανε ότι «η χωρίς όρους αλληλεγγύη προς τον ουκρανικό λαό» είναι το κύριο χαρακτηριστικό των θέσεων που διατυπώνονται και των αποφάσεων που έχουν ληφθεί ομόφωνα από τα κράτη-μέλη, στο Συμβούλιο της Ε.Ε.
Όπως τόνισε ο ΥΠΕΣ, «το δραματικό κάλεσμα από τη Μολδαβία για επανεγκατάσταση προσφύγων θεωρώ ότι αναδεικνύει και δίνει ιδιαίτερη σημασία στην πρόταση που η Κύπρος κατέθεσε για υποχρεωτική και όχι προαιρετική μετεγκατάσταση και ανακατανομή». Σύμφωνα με τον Νίκο Νουρή, η Κύπρος «έχει υποστηρίξει ακόμα το γεγονός ότι θα πρέπει να υπάρξει μια κεντρική πλατφόρμα, στην οποία να γίνει καταγραφή όλων των Ουκρανών προσφύγων έτσι ώστε να βοηθηθούν τα κράτη μέλη και στα θέματα της μετεγκατάστασης αλλά και στα θέματα της αλληλεγγύης. Θεωρούμε εξαιρετικά σημαντική τη διάθεση 17 δισεκατομμυρίων ευρώ από αδιάθετους πόρους προς όλα τα κράτη μέλη για την κάλυψη των αναγκών των προσφύγων κάτι το οποίο θα βοηθήσει τα μέγιστα στον κοινό σκοπό», τόνισε ο Υπουργός Εσωτερικών.
Ο κ. Νουρής συναντήθηκε επίσης με τον Πρέσβη της Ουκρανίας στην Κύπρο Ruslan Nimchynskyi και συζήτησαν «πρακτικούς τρόπους παροχής βοήθειας στα άτομα που έχουν εγκαταλείψει την Ουκρανία λόγω πολέμου», σημειώνοντας ότι «θα προσφέρουμε στον ουκρανικό λαό τη φιλοξενία μας». Ο Υπουργός Εσωτερικών ανάφερε ακόμη ότι η Κυβέρνηση «έχει εγκαθιδρύσει ένα σύνδεσμο επικοινωνίας μεταξύ της ουκρανικής πρεσβείας, του Υπουργείου Εσωτερικών και Τμήματος Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, προκειμένου να υπάρξει αλληλοενημέρωση και επίλυση διαφόρων προβλημάτων».
Ο πρέσβης της Ουκρανίας χαρακτήρισε τη συνάντηση με τον ΥΠΕΣ και τη δρομολόγηση πρακτικών λύσεων, ως «απόδειξη ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση και ο λαός της στέκονται στο πλευρό της Ουκρανίας, σε αυτές τις εξαιρετικά δύσκολες μέρες της ιστορίας της».
2 Απριλίου 2022
