O Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, αφού ολοκλήρωσε την εναρκτήρια του δήλωση στο πλαίσιο της διάσκεψης Τύπου μετά το πέρας των εργασιών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στις 24 Μαρτίου 2023 στις Βρυξέλλες, απάντησε σε ερωτήσεις δημοσιογράφων ως ακολούθως:

Ερώτηση: Μπορείτε να μας πείτε κάτι περισσότερο σε σχέση με συζήτησή σας με τον Γενικό Γραμματέα; Σας είδαμε να συνομιλείτε για αρκετά λεπτά προτού αρχίσει το γεύμα και θα θέλαμε, αν μπορείτε, να μας πείτε, κατ’ αρχάς, αν σας μετέφερε κάποια δική του εκτίμηση είτε για τον χρόνο είτε για τις συνθήκες, για τις δυνατότητες επανέναρξης των συνομιλιών. Και κατά δεύτερον, αν θα υπάρξει μέσα στους επόμενους μήνες κάποια συνάντηση σε διμερές επίπεδο σε πιο διευρυμένη έκταση χρόνου.

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Να ξεκαθαρίσω ότι ούτε θέλω ούτε είναι σωστό εκ μέρους μου να μιλήσω εγώ εκ μέρους του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Εκείνο που μπορώ, όμως, να σας πω είναι ότι ήταν απόλυτα ενήμερος για την πρότασή μας. Είχε ενημερωθεί από την κα DiCarlo που ήταν στην Κύπρο. Ο ίδιος επιθυμεί να συμβάλει στην επανέναρξη των συνομιλιών το συντομότερο δυνατόν. Το χρονικό ορόσημο, το οποίο ο ίδιος μου ανέφερε, δεν έχω κανένα ενδοιασμό να το αναφέρω γιατί ήταν κάτι που προέκυψε από όλες τις συζητήσεις, είναι ότι αμέσως μετά τις εκλογές στην Τουρκία να εκδηλωθεί συγκεκριμένη πρωτοβουλία για επανέναρξη των συνομιλιών από εκεί που έμειναν στο Crans-Montana. Θεωρεί ο Γενικός Γραμματέας, κι αυτό μπορώ να το αναφέρω γιατί μεταφέρθηκε κατά τη διάρκεια της συνάντησης που έγινε μεταξύ του κ. Michel και του κ. Guterres, την ενεργότερη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ένα θετικό δεδομένο στην προσπάθεια για να σπάσει το αδιέξοδο, αλλά και να προχωρήσουμε για να πετύχουμε τον στόχο της επίλυσης του Κυπριακού.

Ερώτηση: Μέχρι τις εκλογές στην Τουρκία τον Μάιο, ο Γενικός Γραμματέας εξέφρασε το ενδιαφέρον για νέα αποστολή ή θα περιμένουμε το τέλος των εκλογών και μετά;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Εκτιμώ ότι θα υπάρξει επίσκεψη στην Κύπρο από αξιωματούχο των Ηνωμένων Εθνών πριν τις εκλογές στην Τουρκία. Εξάλλου, όπως σας προανέφερα, ειδικότερα με τη διάσταση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τους δύο Προέδρους, Επιτροπή και Συμβούλιο, αλλά και κάποια κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όλο αυτό το διάστημα μέχρι τις εκλογές στην Τουρκία θα μπούμε σε πιο συγκεκριμένη συζήτηση για το πώς μετουσιώνεται σε πράξη η πρότασή μας για να μπορεί να εκδηλωθεί αμέσως μετά τις εκλογές. Δεν είναι -αντίθετα θα έλεγα εγώ- δεν είναι χαμένο το διάστημα μέχρι τις εκλογές στην Τουρκία, είναι καθοριστικής σημασίας για να προετοιμαστεί το έδαφος.

Ερώτηση: Αν αυτή η πρόταση προχωρήσει, σε ποια μορφή θα υιοθετηθεί; Θα είναι σε Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου; Εάν ναι, υπάρχουν κάποια Συμπεράσματα τον Δεκέμβριο του 2020 που αναφέρονται και σε διορισμό ανθρώπου από μέρους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, άρα τι αλλάζει ακριβώς; Θα αναιρέσουμε εκείνα τα Συμπεράσματα;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Όχι, δεν αναιρούνται εκείνα τα Συμπεράσματα. Τα προηγούμενα Συμπεράσματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διαχρονικά όχι μόνο το 2020, μιλούν για την ετοιμότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμβάλει στην επίλυση του Κυπριακού με συμμετοχή της στις διαπραγματεύσεις. Εμείς αυτή τη στιγμή δεν είμαστε στο στάδιο των διαπραγματεύσεων. Είμαστε ένα στάδιο προηγουμένως. Είμαστε σε ένα αδιέξοδο, όπου δεν επαναρχίζουν οι συνομιλίες λόγω της τουρκικής προσέγγισης. Άρα είναι εκεί που εστιάζεται η δική μας προσέγγιση μέσα από μια πολιτική προσωπικότητα από κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κάποιος που αντιλαμβάνεται και το Κυπριακό, αλλά και τα ευρωτουρκικά για να μπορεί να οδηγήσει στην επανέναρξη των συνομιλιών. Πάρα πολύ εύλογο το ερώτημά σου γιατί ήταν κάτι που συζητήσαμε, η διαδικαστική προσέγγιση. Υπάρχουν προηγούμενα στην Ευρωπαϊκή Ένωση τόσο από πλευράς του Συμβουλίου, αλλά και από πλευράς της Επιτροπής για το πώς μπορεί να υλοποιηθεί και να θεσμοθετηθεί αυτή η απόφαση. Άρα, δεν θεωρώ στο συγκεκριμένο ότι υπάρχει δυσκολία. Είμαστε στο στάδιο της προετοιμασίας. Το πώς, αφού καταλήξουμε, θα μετουσιωθεί σε συγκεκριμένη απόφαση είτε με συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Υπάρχει, για παράδειγμα, ένα προηγούμενο, να το αναφέρω. Δεν σχετίζεται με το Κυπριακό, αλλά στο θέμα των διαπραγματεύσεων με το Brexit που υπήρξε διορισμός από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης, υπάρχουν και άλλα προηγούμενα, τα οποία έγιναν από πλευράς της Επιτροπής.

Ερώτηση: Για θέματα τώρα με την πρόταση, μετά από μια επανέναρξη διαπραγμάτευσης, θα μπορούσατε να μας πείτε περισσότερα για το πώς βλέπετε τη διασύνδεση μιας διαδικασίας διαπραγματεύσεων με τα ευρωτουρκικά, γιατί αντιλαμβανόμαστε ότι εκεί πάει το πράγμα και πού εντάσσεται ενδεχομένως η Αμμόχωστος και πού βρίσκεται καθώς επείγει, εάν ξαναρχίσουν διαπραγματεύσεις στο πλαίσιο των ευρωτουρκικών.

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Είναι μια σταδιακή όντως διαδικασία, η οποία συνδέεται και με την επανέναρξη των συνομιλιών για το Κυπριακό, αλλά και προόδου στις διαπραγματεύσεις, γιατί κανείς δεν επιθυμεί διαπραγμάτευση για χάρη των διαπραγματεύσεων. Άρα, η πρόοδος στις διαπραγματεύσεις συνδέεται με την ανάπτυξη άλλων θετικών εξελίξεων, άλλης θετικής προσέγγισης, θετικής ατζέντας σε άλλα θέματα, στα οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση μπορεί να συμβάλει και με τη σύμφωνη γνώμη της Κυπριακής Δημοκρατίας. Σίγουρα το θέμα της Αμμοχώστου είναι σε αυτό το πλαίσιο. Εδωσα κάποια παραδείγματα γιατί ρωτήθηκα από τους συνομιλητές μου αν μπορούμε να μιλήσουμε συγκεκριμένα, και όντως μέσα στο πλαίσιο του εγγράφου που έχουμε ετοιμάσει υπάρχουν και συγκεκριμένα παραδείγματα, τα οποία δημιουργούν αυτήν την αμοιβαία επωφελή κατάσταση πραγμάτων.

Ερώτηση: Για να προχωρήσει αυτή η πρόταση θα πρέπει να γίνει αποδεκτή κι από τα υπόλοιπα μέλη, όπως η Τουρκία και η Βρετανία ως εγγυήτρια δύναμη. Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι θα γίνει αποδεκτή η πρόταση κι από τα υπόλοιπα μέλη;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Να αναφέρω πρώτα ότι οι αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης λαμβάνονται χωρίς την παρουσία κρατών, τα οποία δεν είναι μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο στόχος μας δεν είναι απλά να εξασφαλίσουμε μια απόφαση, η οποία δεν θα μπορεί να υλοποιηθεί. Το αντίθετο επιδιώκουμε, να υλοποιηθεί, και αυτό είναι το βασικό ζητούμενο, και είναι αυτό που θα επιχειρήσουμε όλο αυτό το διάστημα μέχρι τις εκλογές. Αυτή η πρόταση δημιουργεί αυτό που είπα προηγουμένως, κι αυτός είναι ο βασικός στόχος, μια αμοιβαία επωφελή κατάσταση πραγμάτων σε σχέση με θέματα που επιθυμεί η Κυπριακή Δημοκρατία, για εμάς αντιλαμβάνεστε ότι η επίλυση του Κυπριακού είναι η υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα, αλλά και θέματα τα οποία ενδιαφέρουν την Τουρκία.

Ερώτηση: Υπάρχει κάποιο μέρος το οποίο έχετε δώσει από το non-paper;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Όχι, σε κανέναν. Αλλά το είχα στις συναντήσεις, ήταν το έγγραφο από το οποίο χρησιμοποιούσα τα ομιλούντα σημεία.

Ερώτηση: Δεν το ζήτησαν;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Το ζήτησαν. Δεν αποκλείω να δοθεί σε μεταγενέστερο στάδιο. Θέλω να δω πώς προχωρεί συγκεκριμένα από το επίπεδο της συζήτησης, της θετικής ανταπόκρισης, αυτή μας η πρόταση και κάποια στιγμή, ναι, είναι πολύ φυσιολογικό σε κάποιους να δοθεί έτσι ώστε να το προωθήσουν συγκεκριμένα.

Ερώτηση: Θα επιδιώξετε να μπει στα Συμπεράσματα αυτό τελικά;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Ναι, είναι μια επιλογή να περιληφθεί σε Συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Υπάρχουν κι άλλου είδους επιλογές, στο θέμα που άπτεται των διαδικαστικών είναι και το πώς θα δημοσιοποιηθεί, εάν και εφόσον καταλήξουμε σε αυτή την εξέλιξη. Θέλω να ξεκαθαρίσω, γιατί γνωρίζω πάρα πολύ καλά τα δεδομένα στο Κυπριακό, θεωρώ πάρα πολύ σημαντική την ανταπόκριση που λάβαμε στην παρουσίαση της δικής μας προσέγγισης, αλλά υπάρχει δουλειά, η οποία θα κάνουμε. Σας είπα προηγουμένως ότι ειδικά με τους δύο Προέδρους Επιτροπής και Συμβουλίου και κάποιους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, οι οποίοι μπορούν να μας βοηθήσουν γιατί ενδιαφέρονται, έχουν μια ιδιαίτερη ευαισθησία για το Κυπριακό. Για παράδειγμα, η Γαλλία είναι το μόνο κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είναι και Μόνιμο Μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Η Γερμανία, η Ολλανδία είναι δύο κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ιδιαίτερες σχέσεις με την Τουρκία, άρα εμείς θέλουμε να αξιοποιήσουμε όλους αυτούς που μπορούν να μας βοηθήσουν. Και τα διαδικαστικά θα συζητηθούν και με αυτούς.

Ερώτηση: Στη Λευκωσία μάς είχατε πει, κ. Πρόεδρε, πως εάν υπάρξει θετική ανταπόκριση, θα προχωρήσετε και στην κατάθεση ονομάτων, το πράξατε αυτό;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Μέσα στο πλαίσιο της συζήτησης, έγινε ανταλλαγή των χαρακτηριστικών του προφίλ αυτού ή αυτής που δύναται να αναλάβει αυτό τον ρόλο. Όπως είπα προηγουμένως, μιλάμε για πολιτική προσωπικότητα, η οποία να προέρχεται από κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και να μην είναι η πρώτη επαφή με το Κυπριακό ή με τα ευρωτουρκικά.

Ερώτηση: Για τον ρόλο του απεσταλμένου ή απεσταλμένης, βασίζεται στο παράδειγμα του απεσταλμένου για το Brexit;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Για να μην υπάρξει οποιαδήποτε παρεξήγηση, το παράδειγμα του διορισμού του κ. Barnier για τις διαπραγματεύσεις με τη Μεγάλη Βρετανία για την έξοδό της από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν όσον αφορά την απόφαση που λήφθηκε από πλευράς του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τότε. Δεν αφορά είτε τη μεθοδολογία σε σχέση με το πώς θα χειριστεί αυτός ή αυτή που θα αναλάβει ένα τέτοιο ρόλο. Απλά ήταν παράδειγμα σε σχέση με το ό,τι αποφασίστηκε από πλευράς Συμβουλίου.

Ερώτηση: Είναι πιο κοντά σε κάτι όπως τον κ. O’Sullivan, ο οποίος πάει για την παράκαμψη των κυρώσεων;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Ο κ. O’Sullivan είναι περισσότερο τεχνοκρατικής προσέγγισης. Μιλούμε για μια πολιτική προσωπικότητα, η οποία αντιλαμβάνεστε πολιτική προσωπικότητα θα μπορεί να έχει και τις ανάλογες επαφές είτε στην Τουρκία είτε αλλού.

Ερώτηση: Από την συνάντηση με τον  κ. Macron προκύπτει και κάτι ευρύτερο σε σχέση με τη διμερή συνεργασία Κύπρου- Γαλλίας. Είναι μια χώρα με την οποία η Κύπρος έχει και στον αμυντικό τομέα, λόγου χάρη, αρκετά ζητήματα. Επειδή έχετε πρόσκληση για να μεταβείτε στο Παρίσι.

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Συζητήσαμε τα θέματα της διμερούς μας συνεργασίας. Υπάρχει πρόθεση και από τις δύο πλευρές για ενίσχυση αυτής της συνεργασίας, κι όντως, πολύ σύντομα, μέσω της διπλωματικής οδού, θα καθοριστεί και η ημερομηνία επίσκεψής μας, όπως συζητήθηκε επίσης και αντιλαμβάνεστε τους λόγους, η εσωτερική κατάσταση στη Γαλλία αυτή τη στιγμή που μιλάμε.

Ερώτηση: What kind of expectations do you have to get support for the solution of the Cyprus problem?

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Let me tell you that I personally consider the accession of Cyprus to the European Union back in 2004 as the biggest success of Cyprus since its independence in 1960. And I'm a pro-European, I believe in the European project. I'm in favour of more integration. I know that the European Union has serious problems, has serious difficulties. Sometimes it is difficult even to reach a common decision among 27 member states. But it's important to understand -and I was glad it was one of the outcomes of my discussions- that they approach the Cyprus problem as a European problem. And in this regard, and also having in mind my experience due to my previous capacity as a diplomatic adviser of the president of the Republic, participating in the last negotiating process in 2015 to 2017, the presence of the European Union at the negotiating table was a decisive factor in order to reach consensus, in order to reach convergences, important convergences, for the benefit of both Greek Cypriots and Turkish Cypriots. So, yes, I invest a lot in the support of the European Union.

Ερώτηση: Να αλλάξω λίγο θέμα για τα της οικονομίας, εάν έγινε κάποια συζήτηση. Υπάρχει ένας διάλογος για το πώς θα προχωρήσει η οικονομική διακυβέρνηση στο ευρώ την επόμενη χρονιά που θα ξανατεθεί σε εφαρμογή η ρήτρα διαφυγής, εάν υπάρχει κάτι συγκεκριμένο. Και δεύτερο, για την τραπεζική ένωση, διαβάζω τη δήλωση, λέει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την ολοκλήρωσή της. Το μόνο στοιχείο που μένει είναι η εγγύηση των καταθέσεων.

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Ο στόχος, μέσα από τη συζήτηση που έγινε γενικότερα στην παρουσία της κας Lagarde, ήταν η ανάγκη σε όλα τα θέματα που άπτονται της Ευρωζώνης να υπάρξει περαιτέρω ολοκλήρωση. Ήταν ένα θέμα, το οποίο οφείλω να πω ότι όλοι οι παρευρισκόμενοι, ήταν στη συζήτηση και οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων που προέρχονται από κράτη που δεν συμμετέχουν στο ευρώ. Από εκεί και πέρα, συγκεκριμένα για την τραπεζική ένωση, εκείνο που εκφράστηκε ως στόχος είναι πριν το τέλος του 2023 να υπάρξει κατάληξη. Θα είναι μια θετική εξέλιξη για όλα τα κράτη μέλη, λαμβάνοντας υπόψη και τη σημερινή συγκυρία και όλα αυτά που βλέπουμε σε διεθνές επίπεδο με τον τραπεζικό τομέα.

Ερώτηση: Να μείνουμε στο θέμα για τα ευρωπαϊκά. Αντιλαμβάνομαι ότι στο Συμβούλιο ένα από τα θέματα στην ατζέντα ήταν η αντιπαράθεση που υπάρχει για την απαγόρευση των μηχανών εσωτερικής καύσης λόγω της αντίθεσης της Γερμανίας.

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Δεν υπήρξε ουσιαστική συζήτηση στο συγκεκριμένο θέμα και αν δείτε δεν περιλαμβάνεται ούτε στα σχετικά Συμπεράσματα. Όσον αφορά τα θέματα της ενέργειας, ναι, υπήρξε συζήτηση. Υπάρχουν, για παράδειγμα, κάποια κράτη μέλη, τα οποία θεωρούν ότι θα πρέπει να αξιοποιηθεί και η πυρηνική ενέργεια γιατί χρησιμοποιείται στο μείγμα, στο δικό τους ενεργειακό μείγμα, κάποια άλλα κράτη τα οποία διαφωνούν. Αντιλαμβάνεστε ότι για όλα τα θέματα, τα οποία συζητήσαμε, ακόμη και αυτό που ανέφερα προηγουμένως στο πλαίσιο της Ευρωζώνης, από κάποια κράτη μέλη εκφράστηκε μια ανησυχία σε σχέση με τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα οποία με τη σημερινή κατάσταση με τον πληθωρισμό, με την αύξηση των επιτοκίων εξέφρασαν μια ιδιαίτερη ανησυχία. Κάτι το οποίο θα πρέπει ως Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιμετωπίσουμε συνολικά. Σε αυτό το πλαίσιο που είπα προηγουμένως ότι η κοινή συνισταμένη της συζήτησης σήμερα ήταν να υπάρξει αυτή η περαιτέρω ολοκλήρωση στα θέματα της οικονομίας.

Ερώτηση: Εάν μού επιτρέπετε να επανέλθω λίγο στην πρότασή σας. Επειδή το χρονικό διάστημα μέχρι τις τουρκικές εκλογές είναι μικρό, τι προβλέπει ως επόμενο βήμα αυτή η συζήτηση που είχατε με τους θεσμούς; Τι μπορεί να γίνει μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα; Ποιος είναι ο στόχος ως επόμενο βήμα που να είναι συγκεκριμένο και απτό;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Αυτό που συμφωνήσαμε με τους δύο προέδρους, της Επιτροπής και του Συμβουλίου, αλλά και με κάποιους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων, είναι ότι το επόμενο διάστημα μέσα από τις επαφές μας, μέσα από την επικοινωνία μας, πώς θα προωθήσουμε αυτή την πρόταση έτσι ώστε να μπορεί να εκδηλωθεί αμέσως μετά τις εκλογές. Άρα όλο αυτό το διάστημα μέχρι τις εκλογές θα κινηθούμε προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση, χωρίς δημόσιες δηλώσεις, χωρίς δημόσιες τοποθετήσεις.

Ερώτηση: Άρα ο διορισμός μιας προσωπικότητας χρονικά πότε να αναμένεται;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Εάν και εφόσον αυτός ο στόχος επιτευχθεί, θα είναι μετά τις εκλογές στην Τουρκία.

Ερώτηση: Όταν μιλάτε για τη βοήθεια των κρατών που έχουν σχέση με την Τουρκία, φαντάζομαι εννοείτε επαφές αυτών των αρχηγών με την τουρκική κυβέρνηση πριν τις εκλογές, για βολιδοσκόπηση;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Και αυτό.

Ερώτηση: Θα λειτουργήσουν δηλαδή άτυπα ως διαμεσολαβητές στο παρασκήνιο;

Πρόεδρος της Δημοκρατίας: Όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχουν κάποια κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαχρονικά δείχνουν μια ιδιαίτερη ευαισθησία στην Τουρκία. Διαχρονικά έχουν εξαιρετικές σχέσεις, καλύτερες σχέσεις από ό,τι έχουν κάποια άλλα κράτη μέλη, και από τη στιγμή που βλέπουν θετικά την προσέγγισή μας, θεωρώ ότι θα πρέπει να αξιοποιηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Υπάρχει πολύς δρόμος ακόμη. Εκείνο που γνωρίζουμε, εκείνο που σας είπα στην αρχή είναι ότι υπάρχει αυτή η θετική ανταπόκριση. Βλέπουν όλοι την προστιθέμενη αξία σε σχέση με την υλοποίηση της πρότασής μας και αυτό θα πράξουμε το διάστημα μέχρι και τις τουρκικές εκλογές. Ευχαριστώ.

*Για το σχετικό βίντεο πατήστε εδώ.

24.03.2023