Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας συμμετείχε στις εργασίες της Συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 26 και 27 Οκτωβρίου. Έλαβε, επίσης, μέρος στη Σύνοδο της ευρωζώνης στις 27 Οκτωβρίου. Στην ημερήσια διάταξη του Ευρωπαϊκού Συμβούλιου συμπεριλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, η ρωσική επίθεση στην Ουκρανία, η μετανάστευση, οι εξωτερικές υποθέσεις με τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή να βρίσκονται ασφαλώς στο επίκεντρο, η αναθεώρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου και η οικονομία.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κατά τη διάρκεια της συζήτησης σχετικά με τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, εξέφρασε την έντονη ανησυχία της χώρας μας ως προς την κατάσταση και τις εξελίξεις όπως διαμορφώνονται και τις αρνητικές συνέπειες που μπορεί να επιφέρει πιθανή κλιμάκωση της έντασης στην περιοχή. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης υπογράμμισε την ανάγκη για ενεργότερη εμπλοκή και ουσιαστικό ρόλο της ΕΕ στην περιοχή, θέση που άλλωστε είχε αναδείξει και σε προηγούμενες Συνόδους του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Είναι επιβεβλημένη μια συγκροτημένη και συντονισμένη δράση και πολιτική από πλευράς ΕΕ, πρόσθεσε, και επιτακτική η ανάγκη στήριξης σημαντικών περιφερειακών εταίρων όπως η Αίγυπτος και η Ιορδανία.
Η προστασία αμάχων από όλες τις πλευρές και η άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων αποτελούν βασικά συστατικά ως προς την προσπάθεια έναρξης μιας πολιτικής διαδικασίας προς αποκλιμάκωση της κρίσης, σημείωσε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης. Η τρομοκρατία, απ’ όπου και εάν προέρχεται υπογράμμισε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει και επιβάλλεται να καταδικάζεται. Η Χαμάς, σημείωσε, δεν εκπροσωπεί τους Παλαιστίνιους, ούτε την Παλαιστινιακή Αρχή.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε επίσης στον σημαντικό ρόλο που η χώρα μας διαδραματίζει ως προς την εκκένωση πολιτών από την περιοχή, ανταποκρινόμενη στα αιτήματα που έχει λάβει από κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τρίτες χώρες, όπως οι ΗΠΑ και άλλες. Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε στην πρωτοβουλία του για τη δυνατότητα δημιουργίας ενός θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου μέσω της Κύπρου, με στόχο την απρόσκοπτη παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στη Γάζα.
Η Κύπρος, ως το κράτος - μέλος της ΕΕ πλησιέστερα στη Μέση Ανατολή αλλά και ως χώρα που διατηρεί διαχρονικά εξαιρετικές σχέσεις με τα κράτη της περιοχής, αποτελεί πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή, επιδεικνύοντας έμπρακτη στήριξη και καταβάλλοντας κάθε προσπάθεια -εντός των δυνατοτήτων μας- προς αποκλιμάκωση της κρίσης και έναρξη πολιτικού διαλόγου.
Σε σχέση με το μεταναστευτικό, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης υπογράμμισε την ανάγκη ουσιαστικής αναβάθμισης των σχέσεων ΕΕ με περιφερειακούς εταίρους όπως η Αίγυπτος, ο Λίβανος και η Ιορδανία και ότι η παροχή στήριξης είναι πιο επιτακτική από ποτέ, κυρίως λαμβάνοντας υπόψη το υπό διαμόρφωση σκηνικό στην περιοχή. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας χαιρέτισε τη δεδηλωμένη πρόθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για σύναψη συνολικής συμφωνίας με την Αίγυπτο.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης αναφέρθηκε ως ιδιαίτερης σημασίας στην υιοθέτηση από την Επιτροπή του –πολυαναμενόμενου για τη χώρα μας– Σχεδίου Δράσης για την Ανατολική Μεσόγειο, το οποίο παρουσιάστηκε στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων στις 19-20 Οκτωβρίου και το οποίο αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό βήμα προς την αποτελεσματικότερη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών και την αντιμετώπιση των γενεσιουργών αιτιών τους.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε και στην ανάγκη ενίσχυσης της εσωτερικής πτυχής της μετανάστευσης, ώστε να αντικατοπτρίζει τις πραγματικές ανάγκες των χωρών «πρώτης υποδοχής» και κυρίως των μεσογειακών, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος.
Τέλος, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης σημείωσε την ανάγκη ενίσχυσης των κονδυλίων τόσο για την εσωτερική όσο και την εξωτερική διάσταση της μετανάστευσης στο πλαίσιο της συζήτησης για ενδιάμεση αναθεώρηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου (προϋπολογισμού) της ΕΕ, ζητήματα που ήγειρε και σε τηλεφωνική επικοινωνία που πραγματοποίησε νωρίτερα στην εβδομάδα με τον Ευρωπαίο Επίτροπο για τον Προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης κ. Johannes Hahn.
Βρυξέλλες, 27 Οκτωβρίου 2023
