Θα ήθελα κατ’ αρχάς να ευχαριστήσω θερμά τον φίλο Αναπληρωτή Υπουργό Εξωτερικών, Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη, για την άψογη διοργάνωση και προετοιμασία της Συνόδου, καθώς και για τη θερμή υποδοχή και φιλοξενία.

Ο συνεχής διάλογος μεταξύ των Επτά Μεσογειακών Κρατών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως επίσης ο μεταξύ μας συντονισμός για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων και την πρόταξη και προώθηση κοινών θέσεων εντός της μεγάλης οικογένειας στην οποία ανήκουμε ― την Ευρωπαϊκή Ένωση ― είναι αδιαμφισβήτητα, εξαιρετικής σημασίας.
Αυτή ακριβώς την ανάγκη ανέδειξε ακόμη περισσότερο και η πρωτόγνωρη κρίση της πανδημίας που βιώνουμε: την καθοριστική δηλαδή σημασία της συντονισμένης δράσης σε Ευρωπαϊκό επίπεδο με στόχο την επιστροφή μας στην κανονικότητα το συντομότερο δυνατό και κυρίως την επανεκκίνηση των οικονομιών μας, με έμφαση και στον τουρισμό, δεδομένης της καθοριστικής σημασίας που ο τομέας αυτός έχει για τις χώρες της Μεσογείου.

Σε αυτό το πλαίσιο, ισχυρό εργαλείο αποτελεί η στήριξη των Κρατών Μελών της ΕΕ από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Σταθερότητας, ώστε να μπορέσουμε να καταστήσουμε τις οικονομίες μας ακόμα πιο βιώσιμες, πιο ικανές να αντεπεξέλθουν σε προκλήσεις και στην ουσία να μετατρέψουμε τις επιπτώσεις της πανδημίας σε ευκαιρίες για δημιουργία πιο ανθεκτικών και ανταγωνιστικών οικονομιών, που θα ανταποκρίνονται στα σημερινά δεδομένα και θα προωθούν, μεταξύ άλλων, την πράσινη μετάβαση και τον ψηφιακό μετασχηματισμό ενώ θα διασφαλίζουν τα κοινωνικά δικαιώματα.

Πέραν αυτού, η σημερινή μας συνάντηση αποτελεί μια καλή ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων και καθορισμό κοινής γραμμής σε σχέση με την μεγάλη πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση και ειδικότερα οι χώρες της πρώτης γραμμής ― αυτή της μετανάστευσης. Όλοι συμφωνούμε ότι για να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά οι δυσανάλογα μεγάλες μεταναστευτικές ροές που αντιμετωπίζουν τα μεσογειακά Κράτη Μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο θα βασίζεται στην ισορροπία μεταξύ των αρχών της ευθύνης και της αλληλεγγύης.

Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό να επισημάνουμε την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας με τρίτες χώρες για αποτροπή των παράτυπων ροών προς την ΕΕ, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη και τις δικές τους ανάγκες και προτεραιότητες.

Έχουμε την έντονη πεποίθηση ότι η υιοθέτηση μιας συνολικής μεταναστευτικής πολιτικής, η οποία θα λαμβάνει υπόψη και θα αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις ευαισθησίες, τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες όλων των Κρατών Μελών, θα είναι επωφελής, ανάμεσα σε άλλα και για την εύρυθμη λειτουργία του χώρου Schengen, που αποτελεί αναμφίβολα ένα από τα σημαντικότερα επιτεύγματα της ΕΕ και σύμβολο της Ευρωπαϊκής ενοποίησης.

Η Κύπρος, ως Κράτος Μέλος πρώτης γραμμής, καλείται, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, να διαχειριστεί μια πρωτόγνωρη κατάσταση λόγω μιας άνευ προηγουμένου αύξησης των μεταναστευτικών ροών.

Η κατάσταση παραμένει δυστυχώς ανησυχητική, αφενός λόγω της συστηματικής εργαλειοποίησης και εκμετάλλευσης του ανθρωπίνου πόνου από κάποια Κράτη, και αφετέρου λόγω της άρνησης της Τουρκίας να συνεργαστεί και να εκπληρώσει τις συμβατικές της υποχρεώσεις έναντι της Κύπρου, συμπεριλαμβανομένης της Συμφωνίας Επανεισδοχής με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Κυρίες και Κύριοι,

Σήμερα είχαμε επίσης την ευκαιρία να συζητήσουμε για τις τελευταίες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, όπως και για την κοινή μας προσπάθεια για ενίσχυση των σχέσεων μας με τις χώρες της Νότιας Γειτονίας.

Είμαστε πεπεισμένοι ότι η Ανατολική Μεσόγειος ― μια περιοχή στρατηγικής σημασίας για την ΕΕ ― μπορεί να αποτελέσει ένα χώρο σταθερότητας, ειρήνης και ευημερίας. Αυτό είναι το όραμα μας και προς αυτή την κατεύθυνση εργαζόμαστε, διευρύνοντας το δίκτυο περιφερειακής συνεργασίας με ομονοούντα κράτη της περιοχής. Πάντα χωρίς αποκλεισμούς και στη βάση μιας θετικής προσέγγισης και με μοναδική προϋπόθεση τον σεβασμό για το Διεθνές Δίκαιο και τις αρχές για σχέσεις καλής γειτονίας.
Δυστυχώς, ειδικότερα το τελευταίο διάστημα, είμαστε μάρτυρες μιας επιθετικής ρητορικής από πλευράς Τουρκίας ενάντια σε ένα ΚΜ της ΕΕ, με απειλές για επανέναρξη έκνομων ενεργειών εντός της ΑΟΖ της Κύπρου και δημιουργία νέων, απαράδεκτων τετελεσμένων εντός της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου. Ενέργειες που έχουν ως στόχο, ανάμεσα σε άλλα, στην υπονόμευση της σταθερότητας και της συνεργασίας στην περιοχή, αλλά και την επιβολή δια της βίας μιας μορφής λύσης του Κυπριακού που όχι μόνο ξεφεύγει του συμφωνημένου πλαισίου και των αρχών και αξιών της ΕΕ αλλά, και αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό στην παρούσα συγκυρία, είναι και σε πλήρη αντίθεση με την επιθυμία της συντριπτικής πλειοψηφίας του Κυπριακού λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Σε λίγες μέρες, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να ασχοληθεί και να εξετάσει συγκεκριμένα όλα αυτά τα θέματα μέσα στο πλαίσιο της συζήτησης για το μέλλον των σχέσεων Ευρωπαϊκής Ένωσης – Τουρκίας.

Πραγματικά ευελπιστούμε ότι θα προκύψουν τέτοια αποτελέσματα από τη συζήτηση στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που θα ενισχύσουν την αξιοπιστία της ΕΕ, θα αναδεικνύουν στην πράξη και ουσιαστικά την επιθυμία της να διαδραματίσει με αποφασιστικότητα ένα πιο γεωπολιτικό ρόλο και θα στέλνουν το μήνυμα ότι η θεμελιώδης αρχή της ΕΕ περί αλληλεγγύης μεταξύ των Κρατών Μελών δεν είναι κενή περιεχομένου, ότι δεν περιορίζεται σε δημόσιες διακηρύξεις και, το πιο σημαντικό – γιατί αυτό είναι το ζητούμενο - ότι δύναται να λειτουργήσει αποτρεπτικά.

Κλείνοντας, να ευχαριστήσω ξανά τον φίλο Μιλτιάδη και όλους τους συναδέλφους για τον ειλικρινή και εποικοδομητικό διάλογο και να επαναλάβω την επιθυμία και ετοιμότητά μας για διεύρυνση και εμβάθυνση του μεταξύ μας συντονισμού, προς όφελος των χωρών μας, της Μεσογείου, καθώς και ολόκληρης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

11.06.2021