• Η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν θέτει θέμα αρμοδιοτήτων και εξαγγέλλει παγκόσμια Σύνοδο για την υγεία το 2021
• Συλλογικές διαπραγματεύσεις για κατώτατο μισθό-Αναθεώρηση στόχων για μείωση εκπομπών ρύπων στο 55%

«Φλερτ» με τη δημιουργία «Ευρωπαϊκής Ένωσης Υγείας» ανέδειξε η πρώτη ομιλία της Προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλας Φον ντερ Λάιεν για την «κατάσταση στην Ε.Ε» (state of the Union), στην οποία κυριάρχησε το θέμα της πανδημίας Covid-19.

Μιλώντας ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και παρουσιάζοντας τις προτεραιότητες της Κομισιόν για τη νέα χρονιά, η Γερμανίδα αξιωματούχος επεσήμανε ότι «πρέπει να συζητήσουμε το ζήτημα των αρμοδιοτήτων στον τομέα της υγείας», ανοίγοντας εύσχημα το κεφάλαιο μιας ενδεχόμενης αναθεώρησης των Συνθηκών, για «περισσότερη Ευρώπη» στον τομέα της υγείας, ο οποίος με βάση τα υφιστάμενα δεδομένα, ανήκει κατά βάση στις εθνικές αρμοδιότητες των κρατών-μελών. Επιπλέον, η κ. Φον ντερ Λάιεν εξήγγειλε μια παγκόσμια Σύνοδο για την υγεία, σε συντονισμό με την Πορτογαλική Προεδρία (αναλαμβάνει το πρώτο εξάμηνο 2021) και τους G20.

Παράλληλα, η Πρόεδρος της Κομισιόν ανήγγειλε την υποβολή μιας «νομικής πρότασης» για τον καθορισμό ελάχιστου μισθού στα κράτη-μέλη, ενώ προέβη σε αναθεώρηση προς τα πάνω του στόχου για μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου. Από 40% σε 55% μέχρι το 2030, πρόταση που προϋποθέτει την αναθεώρηση όλης της κλιματικής νομοθεσίας της Ε.Ε μέχρι το καλοκαίρι του 2021.

Η κ. Φον ντερ Λάιεν αναφέρθηκε και στις έκνομες ενέργειες της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, σημειώνοντας ότι «η Κύπρος και η Ελλάδα, μπορούν πάντα να βασίζονται στην πλήρη αλληλεγγύη της Ευρώπης για την προστασία των νόμιμων κυριαρχικών τους δικαιωμάτων». Επικεντρώθηκε και στο ζήτημα του διαλόγου με την Τουρκία, αναφέροντας ότι αποτελεί τον «μόνο δρόμο για σταθερότητα και μόνιμες λύσεις».

Η κοινοτική αξιωματούχος έκανε ιδιαίτερη αναφορά και στο κράτος δικαίου, ενώ ενδιαφέρον προκάλεσε η θέση που διατύπωσε η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν για λήψη αποφάσεων με ειδική πλειοψηφία και όχι με ομοφωνία, σε ζητήματα όπως η επιβολή κυρώσεων ή η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ειδικότερα:

• Υγεία: «Πρέπει να οικοδομήσουμε μια ισχυρότερη Ευρωπαϊκή Ένωση Υγείας», είπε η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, παραπέμποντας στην πανδημία και δηλώνοντας  «ευγνώμων που το Κοινοβούλιο είναι έτοιμο να αγωνιστεί για περισσότερη χρηματοδότηση και να διορθώσει τις περικοπές του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου». Ως πρώτο βήμα, έθεσε την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων και του Ευρωπαϊκού Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης, ενώ ως δεύτερο βήμα τη σύσταση ενός οργανισμού βιοϊατρικής προηγμένης έρευνας και ανάπτυξης. «Ως τρίτο βήμα», είπε, «είναι περισσότερο σαφές από ποτέ ότι πρέπει να συζητήσουμε το ζήτημα των αρμοδιοτήτων στον τομέα της υγείας», κάτι που απαιτεί τροποποίηση Συνθηκών, ενώ εξήγγειλε παγκόσμια Σύνοδο στις αρχές του προσεχούς έτους. Σε σχέση με την πανδημία και τις προσπάθειες ανάπτυξης και διάθεσης εμβολίου, τόνισε ότι «η Ε.Ε προσχώρησε στην παγκόσμια εγκατάσταση COVAX και συνεισέφερε 400 εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα ασφαλή εμβόλια είναι διαθέσιμα όχι μόνο για εκείνους που μπορούν να το αντέξουν οικονομικά - αλλά για όλους όσοι το χρειάζονται. Ο εθνικισμός εμβολίων θέτει σε κίνδυνο τις ζωές», υπέδειξε η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν.

• Απασχόληση: Η Πρόεδρος της Κομισιόν αφιέρωσε σημαντικό μέρος της τοποθέτησής της στην αγορά εργασίας, υπό το φως των νέων κλυδωνισμών που προκάλεσε η πανδημία. Εξήγγειλε την υποβολή «νομικής πρότασης για τη στήριξη των κρατών μελών για τη δημιουργία ενός πλαισίου για τους κατώτατους μισθούς», υπογραμμίζοντας ότι «ο καθένας πρέπει να έχει πρόσβαση σε ελάχιστους μισθούς είτε μέσω συλλογικών συμβάσεων είτε μέσω νόμιμων ελάχιστων μισθών». Πρόσθεσε ότι «είμαι ένθερμος υποστηρικτής των συλλογικών διαπραγματεύσεων» και διευκρίνισε ότι «η πρόταση θα σεβαστεί πλήρως τις εθνικές αρμοδιότητες και παραδόσεις». Κατέληξε λέγοντας ότι «ένας κατώτατος μισθός με καλή διαπραγμάτευση εξασφαλίζει θέσεις εργασίας και δημιουργεί δικαιοσύνη», ότι «οι ελάχιστοι μισθοί λειτουργούν» και ότι «είναι καιρός να πληρωθεί η εργασία».

• Κλίμα: Πρότεινε «αναθεώρηση προς τα πάνω του στόχου του 2030 για μείωση των εκπομπών (σ.σ αερίων θερμοκηπίου) σε τουλάχιστον 55%», από 40% που βρίσκεται σήμερα. Εξέφρασε την εκτίμηση ότι «η επίτευξη αυτού του στόχου θα θέσει την Ε.Ε σταθερά σε καλό δρόμο για την ουδετερότητα του κλίματος έως το 2050 και για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών μας για τη Συμφωνία του Παρισιού».

• Κράτος δικαίου: Η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν έθεσε ως προτεραιότητα και τη διασφάλιση του κράτους δικαίου, παραπέμποντας στην πρώτη έκθεση που θα εκδώσει η Κομισιόν, για όλα τα κράτη-μέλη, στα τέλη Σεπτεμβρίου. Υπέδειξε ότι θα διασφαλίσουμε ότι τα χρήματα από τον προϋπολογισμό μας και το NextGenerationEU προστατεύονται από «κάθε είδους απάτη, διαφθορά και σύγκρουση συμφερόντων». Η Πρόεδρος της Κομισιόν ανέφερε παράλληλα ότι «θα συνεχίσω να  υπερασπίζομαι το κράτος δικαίου και την ακεραιότητα των ευρωπαϊκών μας θεσμικών οργάνων. Είτε πρόκειται για την υπεροχή του ευρωπαϊκού δικαίου, την ελευθερία του Τύπου, την ανεξαρτησία του δικαστικού συστήματος ή την πώληση χρυσών διαβατηρίων. Οι ευρωπαϊκές αξίες δεν είναι προς πώληση», κατέληξε.

• Τουρκία-ανατολική Μεσόγειος: «Η Τουρκία είναι και θα είναι πάντα ένας σημαντικός γείτονας. Αλλά, ενώ είμαστε κοντά στο χάρτη, η απόσταση μεταξύ μας φαίνεται να αυξάνεται», ανέφερε η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν προσφωνώντας την ολομέλεια της Ευρωβουλής. Πρόσθεσε ότι «η Τουρκία βρίσκεται σε μια ταραγμένη γειτονιά» και ότι «φιλοξενεί εκατομμύρια πρόσφυγες, τους οποίους υποστηρίζουμε με σημαντική χρηματοδότηση» ως Ε.Ε. Φρόντισε να επισημάνει ότι «τίποτα από αυτά δεν δικαιολογεί προσπάθειες εκφοβισμού των γειτόνων της», διαμηνύοντας ότι «τα κράτη μέλη μας, η Κύπρος και η Ελλάδα, μπορούν πάντα να βασίζονται στην πλήρη αλληλεγγύη της Ευρώπης για την προστασία των νόμιμων κυριαρχικών τους δικαιωμάτων». Τόνισε ότι η αποκλιμάκωση (σ.σ της έντασης) στην ανατολική Μεσόγειο είναι προς το συμφέρον όλων και επικεντρώθηκε στην ανάγκη διαλόγου, ως του μόνου ενδεδειγμένου μέσου για διαρκή λύση. Στο πλαίσιο αυτό ανέφερε χαρακτηριστικά: «Η επιστροφή των ερευνητικών σκαφών στα τουρκικά λιμάνια τις τελευταίες ημέρες είναι ένα θετικό βήμα προς αυτήν την κατεύθυνση. Αυτό είναι απαραίτητο για τη δημιουργία του απαραίτητου χώρου για διάλογο. Η αποφυγή μονομερών ενεργειών και η επανάληψη συνομιλιών με πραγματική καλή πίστη είναι ο μόνος δρόμος προς τα εμπρός. Ο μόνος δρόμος για σταθερότητα και μόνιμες λύσεις», κατέληξε η Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, στην ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την «κατάσταση στην Ε.Ε».

 17 Σεπτεμβρίου 2020