• Οι 27 εξουσιοδότησαν την Κομισιόν-Το 2025 αναμένεται η νέα νομοθετική πρόταση που θα αγγίζει και το καθεστώς της Συρίας
• Πρόεδρος Χριστοδουλίδης: Στο κάδρο και η Συρία – Διψήφιος αριθμός κρατών-μελών συμφωνούν με την προσέγγισή μας
• Ανησυχία και υποδείξεις στο Μεσανατολικό, αλλά και στο Ουκρανικό στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ

Νέα νομοθετική πρόθεση ενός του 2025 αναμένεται να υποβάλει η Κομισιόν για τις επιστροφές στο προσφυγικό/μεταναστευτικό, αγγίζοντας και το θέμα της Συρίας, ως αποτέλεσμα των όρων εντολής που έλαβε από τους ηγέτες των 27 κρατών μελών στη Σύνοδο Κορυφής (17-18 Οκτωβρίου), στις Βρυξέλλες. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, οι «27» κάλεσαν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «να υποβάλει ταχέως νέα νομοθετική πρόταση για τις επιστροφές», ενώ κατά τη συζήτηση που προηγήθηκε κατέληξαν σε τρεις βασικούς άξονες:  

• «εντατικοποίηση των εργασιών για την εξωτερική δράση και ενίσχυση του ελέγχου των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ»
• «εντατικοποίηση της συνεργασίας με τρίτες χώρες καταγωγής και χώρες διέλευσης, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια, να καταπολεμηθεί η εμπορία και διακίνηση ανθρώπων και να αποτραπούν οι απώλειες ανθρώπινων ζωών και οι αντικανονικές αναχωρήσεις»
• «αποφασιστική δράση για την αύξηση και την επιτάχυνση των επιστροφών από την ΕΕ».

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εμφανίστηκε ικανοποιημένος από τις εξελίξεις που προδιαγράφονται, σημειώνοντας ότι «είναι θετικό ότι επιτέλους σε αυτό το κάδρο των συζητήσεων για το μεταναστευτικό περιλαμβάνεται και το θέμα της Συρίας». Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας επισήμανε ότι «όταν πρωτοξεκινήσαμε αυτή την προσπάθεια ήταν μόνο δύο-τρία κράτη μέλη που επέμεναν για την ανάγκη να αγγίξουμε το θέμα της Συρίας. Πλέον, είναι διψήφιος αριθμός των κρατών μελών που συμφωνούν με την προσέγγισή μας», τόνισε ο κ. Χριστοδουλίδης.

Σημειώνεται ότι πριν από τη Σύνοδο Κορυφής πραγματοποιήθηκε προπαρασκευαστική συνάντηση, την οποία, όπως ανέφερε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, οργάνωσε η Πρωθυπουργός της Ιταλίας. Στην εν λόγω προπαρασκευαστική συνάντηση έλαβαν μέρος 11 κράτη μέλη, περιλαμβανομένης και της Κύπρου, συντονίζοντας τις ενέργειές τους, με επίκεντρο το ζήτημα των επιστροφών προσφύγων/μεταναστών. Την εικόνα στο προσφυγικό/μεταναστευτικό συμπληρώνει επιστολή που απέστειλε στους «27», πριν από την έναρξη των εργασιών της Συνόδου Κορυφής, η Πρόεδρος της Κομισιόν Ursula von der Leyen, η οποία, σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, περιγράφει πολύ συγκεκριμένα τις κινήσεις που πρέπει να γίνουν από πλευράς Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πέραν των πιο πάνω, οι ηγέτες των κρατών μελών επιβεβαίωσαν στο πλαίσιο των Συμπερασμάτων «τη δέσμευση της ΕΕ να καταπολεμήσει την εργαλειοποίηση των μεταναστών για πολιτικούς σκοπούς. Τόνισαν επίσης ότι οι ασφαλείς και νόμιμες οδοί, σύμφωνα με τις εθνικές αρμοδιότητες, είναι καίριας σημασίας για την κανονική και εύτακτη μετανάστευση, και ζήτησαν να εξεταστούν νέοι τρόποι για την πρόληψη και την καταπολέμηση της αντικανονικής μετανάστευσης, σύμφωνα με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο». 

Μέση Ανατολή

Έντονη ανησυχία, αλλά και υποδείξεις προς όλα τα μέρη αντανακλούν τα Συμπεράσματα των 27 κρατών μελών για τη Μέση Ανατολή. Σύμφωνα με ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, «οι  ηγέτες και οι ηγέτιδες της ΕΕ ανησυχούν βαθύτατα για τη δραματική στρατιωτική κλιμάκωση στη Μέση Ανατολή και τον κίνδυνο που αυτή συνεπάγεται για το σύνολο της ευρύτερης περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό, κάλεσαν όλα τα μέρη να επιδείξουν τη μέγιστη δυνατή αυτοσυγκράτηση, να τερματίσουν τις εχθροπραξίες και να συμμορφωθούν πλήρως με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου».

Παράλληλα, υπογράμμισαν ότι «η ΕΕ διατηρεί ακέραιη τη δέσμευσή της να συμβάλει στην αποκλιμάκωση της κατάστασης, στη μείωση των εντάσεων, στην παροχή βοήθειας στους ανθρώπους της Μέσης Ανατολής, βάσει των αναγκών τους, ιδίως στους πλέον ευάλωτους, και να κλιμακώσει την ανθρωπιστική της δραστηριοποίηση».

Όπως αναφέρει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, οι «27», καταδίκασαν απερίφραστα τις ιρανικές επιθέσεις κατά του Ισραήλ την 1η Οκτωβρίου και τις αποσταθεροποιητικές ενέργειες του Ιράν σε ολόκληρη τη Μέση Ανατολή μέσω τρομοκρατικών και ένοπλων ομάδων, όπως οι Χούθι, η Χεζμπολάχ και η Χαμάς. Υπογράμμισαν εκ νέου το δικαίωμα του Ισραήλ να αμύνεται και την προσήλωση της ΕΕ στην ασφάλεια του Ισραήλ και την περιφερειακή σταθερότητα. Σημείωσαν, παράλληλα, ότι «το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο πρέπει να τηρείται από όλα τα μέρη και ο επικίνδυνος κύκλος επιθέσεων και αντεπιθέσεων πρέπει να σπάσει».

Κατόπιν της επετείου των τραγικών επιθέσεων της Χαμάς κατά του Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ «καταδίκασαν αυτές τις αδικαιολόγητες πράξεις εσκεμμένης βίας, εξέφρασαν την αλληλεγγύη τους προς τις οικογένειες των θυμάτων και τους ομήρους της Χαμάς και επανέλαβαν την έκκλησή τους για την άνευ όρων απελευθέρωση όλων των ομήρων».

Αναφορικά με τον Λίβανο, «η ΕΕ ανησυχεί βαθύτατα για τη στρατιωτική κλιμάκωση», ως επίσης για «τον απαράδεκτο αριθμό απωλειών αμάχων, τον αναγκαστικό εκτοπισμό πληθυσμών που προκαλείται από την κλιμάκωση της βίας, καθώς και την επίμονη χρήση στρατιωτικής ισχύος. Είναι ζωτικής σημασίας η προστασία των αμάχων και των μη στρατιωτικών υποδομών, καθώς και ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας του Λιβάνου», αναφέρεται. Την ίδια ώρα, υποδεικνύεται ότι «οι επιθέσεις της Χεζμπολάχ με ρουκέτες και πυραύλους πρέπει να σταματήσουν».

Στο πλαίσιο αυτό, οι ηγέτες και οι ηγέτιδες της ΕΕ ζήτησαν την άμεση κατάπαυση του πυρός κατά μήκος της διαχωριστικής γραμμής στα σύνορα Λιβάνου-Ισραήλ και την πλήρη εφαρμογή της απόφασης 1701 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Οι «27» προέτρεψαν όλους τους εμπλεκόμενους να τηρούν πλήρως τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά στην εγγύηση, ανά πάσα στιγμή, της ασφάλειας και της προστασίας του προσωπικού της UNIFIL, και να επιτρέψουν στην UNIFIL να εκτελέσει την αποστολή της.

Ουκρανία-Ρωσία

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προέβη σε ανταλλαγή απόψεων με τον Πρόεδρο της Ουκρανίας Volodymyr Zelenskyy. Όπως αναφέρει το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, οι «27» «συζήτησαν σχετικά με τον επιθετικό πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας σε όλες τις διαστάσεις του και επαναβεβαίωσαν τη συνεχιζόμενη στήριξη της ΕΕ προς την Ουκρανία και τον λαό της.

Στο πλαίσιο αυτό, «επανέλαβαν την υποστήριξή τους σε μια συνολική, δίκαιη και διαρκή ειρήνη, με βάση τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών και σύμφωνα με την ειρηνευτική φόρμουλα της Ουκρανίας. Τόνισαν επίσης ότι δεν μπορεί να αναληφθεί καμία πρωτοβουλία για την Ουκρανία χωρίς την Ουκρανία».

Παράλληλα, τα κράτη μέλη επανεξέτασαν την πρόοδο όσον αφορά τη στρατιωτική στήριξη προς την Ουκρανία και «ζήτησαν την ταχεία ενίσχυση και επιτάχυνση της παράδοσης συστημάτων αεράμυνας, πυρομαχικών και πυραύλων, τα οποία απαιτούνται επειγόντως για την προστασία του πληθυσμού της Ουκρανίας και των κρίσιμων ενεργειακών υποδομών της». 

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο σημειώνει ακόμη ότι «στη σύνοδο κορυφής της G7 του 2024 στην Απουλία (Ιταλία), η ΕΕ και οι υπόλοιποι εταίροι της G7 δεσμεύτηκαν να παράσχουν σχεδόν 45 δισ. ευρώ υπό μορφή δανείου έως το τέλος του έτους για τη στήριξη της Ουκρανίας. Η αποπληρωμή θα καλυφθεί από τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας».

Σημειώνεται ότι «βάσει του δικαίου της ΕΕ, τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας θα πρέπει να παραμείνουν δεσμευμένα έως ότου η Ρωσία τερματίσει τον επιθετικό της πόλεμο κατά της Ουκρανίας και αποζημιώσει τη χώρα για τις ζημίες που προκάλεσε ο πόλεμος». Επιπλέον, οι «27» συζήτησαν τρόπους ενίσχυσης των κρίσιμων ενεργειακών και μηστρατιωτικών υποδομών της Ουκρανίας για τον ερχόμενο χειμώνα. 

Επίσης, ζήτησαν εκ νέου την πλήρη και αποτελεσματική επιβολή των κυρώσεων, καθώς και τη λήψη περαιτέρω μέτρων για την αντιμετώπιση της καταστρατήγησής τους, μεταξύ άλλων, μέσω τρίτων χωρών. Επί του προκειμένου, σημειώνεται ότι «η ΕΕ παραμένει έτοιμη να περιορίσει περαιτέρω την ικανότητα της Ρωσίας να διεξάγει πόλεμο, μεταξύ άλλων, με την επιβολή νέων κυρώσεων και εισαγωγικών δασμών για τα ρωσικά και λευκορωσικά προϊόντα. Η ΕΕ αντέδρασε γρήγορα, μεταξύ άλλων, με νέες κυρώσεις κατά του Ιράν, καταχωρίζοντας στον σχετικό πίνακα άτομα και οντότητες που εμπλέκονται στα προγράμματα βαλλιστικών πυραύλων και μη επανδρωμένων αεροσκαφών του Ιράν», αναφέρει χαρακτηριστικά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. 

4 Νοεμβρίου 2024