- Διαχείριση προσφυγικής κρίσης, ενεργειακή ασφάλεια, ενίσχυση αμυντικών ικανοτήτων και οικονομίας, δημοκρατικοί θεσμοί
Με στόχο η Ε.Ε να καταστεί «ισχυρότερη και ανθεκτικότερη» μέσα από τις κρίσεις που αντιμετωπίζει, υπό το φως της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και των επιπτώσεών τους, η Πράγα δίνει στίγμα «ενότητας και αποφασιστικότητας», στο πλαίσιο της προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ το δεύτερο εξάμηνο του 2022. Με την ανάληψη των καθηκόντων της την 1η Ιουλίου, η Τσεχική Προεδρία επιδιώκει να διαχειριστεί πέντε στρατηγικούς πυλώνες, θέτοντας τις βάσεις ενός μακροπρόθεσμού σχεδιασμού, ο οποίος προσβλέπει στην ενεργειακή ασφάλεια της Ε.Ε, στην αντιμετώπιση του προσφυγικού, στην ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων και στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας της οικονομίας και των δημοκρατικών θεσμών.
Ειδικότερα:
1. Διαχείριση της προσφυγικής κρίσης και της μεταπολεμικής ανάκαμψης της Ουκρανίας: Όπως αναφέρεται, «η ρωσική επιθετικότητα προκάλεσε την πιο μαζική προσφυγική κρίση μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο» και η Ε.Ε πρέπει να λάβει όλα τα μέτρα για να βοηθήσει στην καλύτερη αντιμετώπιση του πρωτοφανούς προσφυγικού κύματος, ιδίως των γυναικών και των παιδιών από την Ουκρανία, η οποία έχει πληγεί από τον πόλεμο», κάτι που απαιτεί «κινητοποίηση όλων των διαθέσιμων πόρων και εμπειρογνωμοσύνης, καθώς και τη συντονισμένη χρήση τους». Στο πλαίσιο αυτού του στόχου, η Τσεχική Προεδρία στηρίζει τις προσπάθειες της Ε.Ε να υπερασπιστεί την κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας, χρησιμοποιώντας όλα τα κοινοτικά μέσα και προγράμματα, συμπεριλαμβανομένης της ενίσχυσης των κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
2. Ενεργειακή ασφάλεια: Όπως επισημαίνεται, η Ε.Ε δεν μπορεί να εξαρτάται από χώρες που απειλούν άμεσα την ασφάλειά της και, ως εκ τούτου, «πρέπει να διακόψει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και τον άνθρακα». Η Τσεχική Προεδρία δίνει έμφαση στα ζητήματα ενεργειακής ασφάλειας της Ε.Ε, καθιστώντας μάλιστα σαφές ότι «είναι επί του παρόντος πιο πιεστικά από την ενεργειακή μετάβαση». Επί του προκειμένου δρομολογεί την επιτάχυνση του REPowerEU, προσβλέποντας στη διαφοροποίηση των εφοδιαστικών πηγών, στην εξοικονόμηση ενέργεια και στην επίσπευση της μετάβασης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας χαμηλών εκπομπών. Η Τσεχική Προεδρία εργάζεται ήδη με την Κομισιόν για την ενίσχυση αποθεμάτων φυσικού αερίου και την προώθηση εθελοντικών κοινών αγορών (βλ. ομιλία φον ντερ Λάιεν για την κατάσταση στην Ε.Ε). Με άλλα λόγια, επιχειρείται όπως η Ε.Ε χρησιμοποιεί την επιρροή της στην κοινή προμήθεια φυσικού αερίου, κατά τρόπο παρόμοιο με την αγορά των εμβολίων αναχαίτισης της πανδημίας COVID-19.
3. Ενίσχυση των αμυντικών ικανοτήτων και της κυβερνοασφάλειας της Ευρώπης: Η Τσεχική Προεδρία επικεντρώνεται ήδη στην ενίσχυση των δυνατοτήτων ασφάλειας και άμυνας, σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ και εργάζεται για την υλοποίηση των στόχων της στρατηγικής πυξίδας. Παράλληλα, η Τσεχική Προεδρία εστιάζεται στην αντιμετώπιση των απειλών στον κυβερνοχώρο, ως επίσης στην ταχεία ανάπτυξη της «υβριδικής εργαλειοθήκης» και στην καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στο σύστημα ασφαλούς επικοινωνίας της Ε.Ε.
4. Στρατηγική ανθεκτικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας: Σύμφωνα με το πρόγραμμα προτεραιοτήτων της Τσεχικής Προεδρίας, η πανδημία COVID-19 και η ρωσική επιθετικότητα έναντι της Ουκρανίας «οδήγησαν σε πληθωριστικό κλυδωνισμό», ενισχύοντας την αβεβαιότητα της αγοράς και προκαλώντας αστάθεια στις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Όπως δε επισημαίνεται, η ρωσική εισβολή έχει προκαλέσει τη μεγαλύτερη διατάραξη των αγορών εμπορευμάτων κατά τον τελευταίο μισό αιώνα και συνεπώς, σύμφωνα με την Πράγα, η Ε.Ε πρέπει να μειώσει δραστικά την εξάρτησή της από εχθρικά ή ασταθή καθεστώτα. Η Τσεχική Προεδρία παραδέχεται πάντως ότι η προσπάθεια για πλήρη αυτάρκεια δεν φαίνεται να αποτελεί άμεσα βιώσιμη επιλογή για την Ε.Ε, προσθέτοντας ότι για να ενισχυθεί η στρατηγική ανθεκτικότητα, είναι απαραίτητη η στοχευμένη στήριξη της τεχνολογικής ανταγωνιστικότητας με βάση τις ίδιες παραγωγικές ικανότητες, σε συνδυασμό με την εμβάθυνση του ελεύθερου εμπορίου με τα δημοκρατικά έθνη στον κόσμο.
5. Ανθεκτικότητα των δημοκρατικών θεσμών: Παραπέμποντας και πάλι στη ρωσική επιθετικότητα, η Τσεχική Προεδρία αναφέρει ότι επικεντρώνεται καιστην ενίσχυση της ανθεκτικότητας των θεσμικών οργάνων που έχουν σημαντική επιρροή στη διατήρηση και την ανάπτυξη των αξιών της δημοκρατίας και του κράτους δικαίου στην Ε.Ε. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, σε αυτά περιλαμβάνονται, η διαφανής χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων, η ανεξαρτησία των μέσων μαζικής ενημέρωσης και ο ανοικτός διάλογος με τους πολίτες.
Σύνθημα της Τσεχικής Προεδρίας είναι «η Ευρώπη ως καθήκον: αναστοχασμός, ανασυγκρότηση, αναβάθμιση ισχύος», κάτι που όπως επισημαίνεται αντανακλά τις προτεραιότητες αλλά και τη στόχευση που έχει θέσει η Πράγα.
Μήνυμα Προέδρου Αναστασιάδη
Ο Πρόεδρος Αναστασιάδης, στο πλαίσιο μηνύματός του στο Twitter, ευχήθηκε στην Τσεχική Προεδρία και στον Πρωθυπουργό Petr Fiala, κάθε επιτυχία για την ανάληψη της προεδρίας, το δεύτερο εξάμηνο του 2022.
Υπενθυμίζεται ότι τα κράτη-μέλη της Ε.Ε ασκούν εκ περιτροπής την Προεδρία του Συμβουλίου ανά εξάμηνο και ότι κατά τη διάρκεια της εξάμηνης περιόδου, η Προεδρία προεδρεύει των συνεδριάσεων σε όλα τα επίπεδα του Συμβουλίου και είναι υπεύθυνη για την προώθηση των εργασιών του Συμβουλίου, διασφαλίζοντας την ομαλή διεξαγωγή της νομοθετικής διαδικασίας. Σύμφωνα με τη Συνθήκη της Λισαβόνας, τα κράτη μέλη που ασκούν την Προεδρία συνεργάζονται στενά μεταξύ τους σε ομάδες των τριών. Τα τρία κράτη μέλη που απαρτίζουν την 18άμηνη περίοδο που διανύουμε, είναι η Γαλλία (Ιανουάριος-Ιούνιος 2022), η Τσεχία (Ιούλιος-Δεκέμβριος 2022) και η Σουηδία (Ιανουάριος-Ιούνιος 2023). Η Κύπρος άσκησε για πρώτη φορά την Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε το δεύτερο εξάμηνο του 2012 και θα βρίσκεται ξανά στο τιμόνι της εκ περιτροπής προεδρίας του Συμβουλίου, το πρώτο εξάμηνο του 2026.
6 Νοεμβρίου 2022
