• 50 δισεκατομμύρια ευρώ για την Ουκρανία-33 δισ. δάνεια και 17 δισ. ευρώ σε μορφή μη επιστρεπτέας στήριξης
• 2 δισ. ευρώ για τα κράτη-μέλη πρώτης γραμμής στο μεταναστευτικό, γεγονός που θεωρείται επωφελές και για την Κύπρο

Με ομόφωνη απόφαση των 27 κρατών-μελών, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δρομολόγησε την αναθεώρηση του επταετούς προϋπολογισμού της Ε.Ε (Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο-ΠΔΠ 20121-2027), καθορίζοντας ένα νέο πλαίσιο στήριξης της Ουκρανίας, σε τετραετή χρονικό ορίζοντα. Παράλληλα, έθεσε τις βάσεις για την ενίσχυση της προσπάθειας διαχείρισης μεταναστευτικών πιέσεων από τα κράτη-μέλη «πρώτης γραμμής» στα οποία περιλαμβάνεται και η Κύπρος, ενώ αναφορικά με την εξωτερική διάσταση του ζητήματος, ενέκρινε σημαντικά κονδύλια για τη συνεργασία με τρίτες χώρες.

Σύμφωνα με τα Συμπεράσματα της ειδικής, έκτακτης Συνόδου Κορυφής, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπογραμμίζει την ανάγκη να εξασφαλιστεί, από κοινού με τους εταίρους, σταθερή, προβλέψιμη και βιώσιμη χρηματοδοτική στήριξη για την Ουκρανία κατά την περίοδο 2024-2027», προκειμένου η Ε.Ε να συμβάλει «στην ανάκαμψη, στην ανασυγκρότηση και στον εκσυγχρονισμό της χώρας, για να προαχθούν η κοινωνική συνοχή και η σταδιακή ενσωμάτωση στην Ένωση, με σκοπό μια πιθανή μελλοντική προσχώρηση στην Ένωση». Στο πλαίσιο αυτό, αποφασίστηκε όπως «το συνολικό ποσό όλων των πόρων που θα διατεθούν από τη διευκόλυνση κατά την περίοδο 2024-2027 δεν θα υπερβεί τα 50 δισ. ευρώ, εκ των οποίων:

• 33 δισ. EUR με τη μορφή δανείων εγγυημένων με την παράταση έως το 2027 της υφιστάμενης εγγύησης του προϋπολογισμού της Ένωσης, πέραν των ανώτατων ορίων, για χρηματοδοτική συνδρομή προς την Ουκρανία η οποία θα είναι διαθέσιμη έως το τέλος του 2027·
• 17 δισ. ευρώ με τη μορφή μη επιστρεπτέας στήριξης, στο πλαίσιο ενός νέου θεματικού μέσου, του αποθεματικού για την Ουκρανία, το οποίο θα συσταθεί πέραν των ανώτατων ορίων του ΠΔΠ 2021-2027. Πιθανά έσοδα θα μπορούσαν να προκύψουν δυνάμει των σχετικών νομικών πράξεων της Ένωσης, σε σχέση με τη χρήση έκτακτων εσόδων στην κατοχή ιδιωτικών οντοτήτων που προέρχονται απευθείας από τα ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας», αναφέρεται χαρακτηριστικά στην απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Η απόφαση για την Ουκρανία έτυχε θερμής υποδοχής από ηγέτες κρατών-μελών, ως επίσης και των θεσμικών οργάνων της Ε.Ε, οι οποίοι έκαναν λόγο για ιστορική μέρα. Παράλληλα με τις αποφάσεις για την Ουκρανία, η αναθεώρηση του ΠΔΠ της Ε.Ε, επιφυλάσσει επιπλέον κονδύλια στην προσπάθεια διαχείρισης του μεταναστευτικού. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά,  «προκειμένου να εξασφαλιστεί επαρκής χρηματοδότηση για τη στήριξη των κρατών-μελών στη διαχείριση επειγουσών προκλήσεων και αναγκών που σχετίζονται με τη μετανάστευση και τη διαχείριση των συνόρων στα κράτη-μέλη της πρώτης γραμμής, καθώς και σε εκείνα που επηρεάζονται από τους πολέμους στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, αλλά και για την εφαρμογή του νέου συμφώνου για τη μετανάστευση και το άσυλο μετά την έγκρισή του, συμπεριλαμβανομένων των νέων διαδικασιών στα σύνορα, ο τομέας αυτός (4) θα ενισχυθεί κατά 2 δισ. ευρώ». Την ίδια ώρα, «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο υπενθυμίζει ότι είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν κονδύλια της πολιτικής συνοχής για την αντιμετώπιση των μεταναστευτικών προκλήσεων και αναγκών» και «καλεί την Επιτροπή να βοηθήσει τα κράτη- μέλη να αξιοποιήσουν τη δυνατότητα αυτή».

Επιπλέον, «για να είναι σε θέση η Ένωση να παράσχει την αναγκαία στήριξη σε ένα πλαίσιο πρωτοφανούς γεωπολιτικής έντασης» αποφάσισε τη διάθεση 7,6 δισ.ευρώ «ώστε να συνεχιστεί η αποτελεσματική συνεργασία με τρίτες χώρες στον τομέα της μετανάστευσης, η οποία περιλαμβάνει τη στήριξη των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία και στην ευρύτερη περιοχή, καθώς και τη συνέχιση των δράσεων που είχαν αναληφθεί προηγουμένως μέσω του Καταπιστευματικού Ταμείου της Ε.Ε για την Αφρική». Όπως ακόμη αναφέρεται, η Ε.Ε «θα συμβάλει επίσης στη στήριξη των Δυτικών Βαλκανίων, της Νότιας Γειτονίας και της Αφρικής, συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών σχέσεων και της χρηματοδότησης για τις μεταναστευτικές οδούς».

Μεταξύ των αποφάσεων που λήφθηκαν στο πλαίσιο της αναθεώρησης του ΠΔΠ, περιλαμβάνονται η τόνωση της επενδυτικής ικανότητας στον τομέα της άμυνας με επιπλέον ποσό 1,5 δισ. ευρώ και η αύξηση του Αποθεματικού Αλληλεγγύης και Επείγουσας Βοήθειας (SEAR) κατά 1,5 δισ. ευρώ.

Ενότητα Ε.Ε και αλληλεγγύη

Η ενότητα που επέδειξε η Ε.Ε αποφασίζοντας ομόφωνα στην έκτακτη, ειδική Σύνοδο Κορυφής την παραχώρηση 50 δισ. ευρώ προς την Ουκρανία, αποτέλεσε το βασικότερο ίσως στοιχείο των επισημάνσεων του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ. Ανακοινώνοντας την απόφαση των 27 κρατών-μελών, ο κ. Μισέλ ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «έχουμε  συμφωνία. Ενότητα», σημειώνοντας με νόημα ότι «όλοι οι 27 ηγέτες συμφώνησαν στο επιπλέον πακέτο βοήθειας ύψους 50 δισ. ευρώ για τη στήριξη της Ουκρανίας στο πλαίσιο του προϋπολογισμού της Ε.Ε». Ο Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου είπε ότι «αυτή η συμφωνία εγγυάται μια σταθερή, προβλέψιμη και μακροπρόθεσμη χρηματοδότηση για την Ουκρανία. Η Ε.Ε αναλαμβάνει ηγετικό ρόλο και λειτουργεί με υπευθυνότητα στηρίζοντας την Ουκρανία», κατέληξε ο Σαρλ Μισέλ.

7 Φεβρουαρίου 2024