«Ανάκληση» των τουρκικών ενεργειών, που στοχεύουν σε πιλοτικό άνοιγμα του 3,5% της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, καθώς και αναφορικά με το άνοιγμα μέρους της παραλίας των Βαρωσίων, ζητούν τα 27 κράτη-μέλη από την Άγκυρα. Αξιοσημείωτο είναι ότι παρά τις προσπάθειες Ερντογάν να μεταφέρει την ευθύνη στο ψευδοκράτος, η Ε.Ε υπογραμμίζει ότι εξακολουθεί να θεωρεί και συνεπώς να καθιστά υπεύθυνη την Τουρκία, για τη δρομολόγηση εξελίξεων που καταστρατηγούν τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας.
Γραπτή δήλωση, την οποία εξέδωσε ο Ύπατος Εκπρόσωπος της Ε.Ε, Γιοσέπ Μπορέλ, εκ μέρους των 27 κρατών-μελών της ΕΕ στις 27 Ιουλίου, σημειώνει ότι οι ΥΠΕΞ της Ε.Ε θα εξετάσουν τις ενέργειες της Τουρκίας στην επόμενη συνεδρίασή τους, τον Οκτώβριο. Παράλληλα διατυπώνει σαφή προειδοποίηση, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Οι υπουργοί θα εξετάσουν μέτρα στην περίπτωση που η Τουρκία δεν ανακαλέσει τις ενέργειές της ενάντια στα ψηφίσματα 550/84 και 789/92 του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, σε συνέχεια της δήλωσης των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου 2021, με την οποία επιβεβαιώνεται η αποφασιστικότητα της Ε.Ε, σε περίπτωση νέων προκλήσεων και μονομερών ενεργειών κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου, να κάνει χρήση των μέσων και των επιλογών που έχει στη διάθεσή της για την υπεράσπιση των συμφερόντων της και των συμφερόντων των κρατών μελών της, καθώς και για τη διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας».
Η δήλωση Μπορέλ εκ μέρους των «27» αρχίζει με την επισήμανση ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση καταδικάζει απερίφραστα τις μονομερείς ενέργειες της Τουρκίας και τις απαράδεκτες εξαγγελίες που έκαναν στις 20 Ιουλίου 2021 ο Τούρκος Πρόεδρος και ο ηγέτης της Τουρκοκυπριακής κοινότητας σχετικά με την περαιτέρω επαναλειτουργία της περιφραγμένης πόλης των Βαρωσίων».
Η Ε.Ε εκφράζει ικανοποίηση για τη δήλωση του Προέδρου του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών εξ ονόματος του Συμβουλίου στις 23 Ιουλίου 2021, «και ιδίως για την καταδίκη και την έκφραση βαθύτατης δυσαρέσκειας εκ μέρους του Συμβουλίου Ασφαλείας για τις μονομερείς ενέργειες στα Βαρώσια, οι οποίες αντίκεινται στις προηγούμενες αποφάσεις και δηλώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας. Η Ε.Ε ζητεί επίσης την άμεση ανάκληση των εν λόγω ενεργειών και την άρση όλων των μέτρων που έχουν ληφθεί όσον αφορά τα Βαρώσια από τον Οκτώβριο του 2020», στις οποίες περιλαμβάνεται και το άνοιγμα μέρους της παραλίας της περίκλειστης πόλης.
Παράλληλα, καθίσταται σαφές ότι «η Ε.Ε «εξακολουθεί να πορεύεται με βάση τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για τα Βαρώσια, ιδίως τα ψηφίσματα 550 (1984) και 789 (1992), σύμφωνα με τα οποία οι απόπειρες εποικισμού οποιουδήποτε τμήματος των Βαρωσίων από άτομα άλλα από τους κατοίκους τους είναι απαράδεκτες». Προστίθεται ότι στα ψηφίσματα του ΟΗΕ, «ζητείται η διοίκηση της περιοχής να περάσει στα Ηνωμένα Έθνη», με την επισήμανση ότι «καμιά ενέργεια δεν θα πρέπει να πραγματοποιείται σε σχέση με τα Βαρώσια αν δεν συνάδει με τις παραπάνω αποφάσεις. Η δήλωση της Ε.Ε αναφέρει ακόμη ότι «για την πλήρη τήρηση και εφαρμογή των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ απαιτείται επίσης ο άμεσος τερματισμός των περιορισμών που επιβάλλονται στην ελεύθερη κυκλοφορία της Ειρηνευτικής Δύναμης του ΟΗΕ στην Κύπρο (UNFICYP) στην περιοχή των Βαρωσίων», καθιστώντας σαφές ότι «Ε.Ε εξακολουθεί να θεωρεί υπεύθυνη την κυβέρνηση της Τουρκίας για την κατάσταση στα Βαρώσια».
Επίσης, η Ε.Ε υπογραμμίζει εκ νέου την ανάγκη να αποφεύγονται μονομερείς ενέργειες κατά παράβαση του διεθνούς δικαίου και νέες προκλήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν εντάσεις στην Κύπρο και να υπονομεύσουν τις συνεχιζόμενες προσπάθειες να βρεθεί κοινό έδαφος μεταξύ των μερών με σκοπό τη μόνιμη διευθέτηση του κυπριακού ζητήματος σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.
Στο πλαίσιο αυτό, η δήλωση των «27» επαναλαμβάνει ότι «η Ε.Ε παραμένει πλήρως προσηλωμένη σε μια συνολική διευθέτηση του Κυπριακού, βάσει μιας διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας με πολιτική ισότητα, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και τις αρχές στις οποίες θεμελιώνεται η Ε.Ε». Για μια ακόμη φορά, τονίζει ότι «είναι ζωτικής σημασίας η Τουρκία να δεσμευτεί και να συμβάλει εποικοδομητικά στην επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για συνολική διευθέτηση, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών» και ότι «η Ε.Ε θα εξακολουθήσει να υποστηρίζει πλήρως τις προσπάθειες του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών».
Σε δύο κατευθύνσεις η Λευκωσία
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης σε δηλώσεις του σε δημοσιογράφους την 1η Αυγούστου στη Λευκωσία, ανέφερε ότι συνεχίζεται η διπλή προσπάθεια, αφενός για αποτροπή των τετελεσμένων που επιδιώκει η Τουρκία και αφετέρου για δημιουργία συνθηκών, προκειμένου να επαναρχίσουν ουσιαστικές συνομιλίες για οριστική διευθέτηση του Κυπριακού. Ο ΥΠΕΞ σημείωσε ότι δεν πρέπει να μας διαφεύγει η μεγάλη εικόνα, ότι στόχος της Τουρκίας είναι η αλλαγή της βάσης λύσης του Κυπριακού, καθιστώντας σαφές ότι η προσπάθεια δεν τερματίζεται είτε με την αντίδραση του Συμβουλίου Ασφαλείας στην προσφυγή της Κυπριακής Δημοκρατίας, είτε με την δήλωση των «27», αλλά ούτε και με το περιεχόμενο του ψηφίσματος για ανανέωση της θητείας της ειρηνευτικής δύναμης. Υπογράμμισε ότι όλα αυτά «αποτελούν εργαλεία, τα οποία αξιοποιούμε και σίγουρα η προσπάθεια συνεχίζεται». Ο κ. Χριστοδουλίδης επεσήμανε ότι το ζήτημα των Βαρωσίων και της αποτροπής τετελεσμένων, όπως και η επανέναρξη ουσιαστικών συνομιλιών, θα πρέπει να κρατηθούν στη διεθνή επικαιρότητα, έτσι ώστε οικοδομώντας στο πλαίσιο των εργαλείων που μας παρέχουν οι ξεκάθαρες θέσεις του Σ.Α και της Ε.Ε, να ανατρέψουμε τα τετελεσμένα και να δημιουργηθούν συνθήκες επανέναρξης ουσιαστικών συνομιλιών, στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου. Σημειώνεται ότι ο ΥΠΕΞ ενημέρωσε τους ομολόγους του στην Ε.Ε, για όλες τις εξελίξεις, στο άτυπο Συμβούλιο Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, γνωστό ως Γκίμνιχ (Gymnich), που πραγματοποιήθηκε στις 2-3 Σεπτεμβρίου στη Σλοβενία.
6 Σεπτεμβρίου 2021
