- Πλήρης ευθυγράμμιση της Λευκωσίας
Τέσσερα πακέτα κυρώσεων υιοθέτησε και εφαρμόζει η Ε.Ε κατά της Ρωσίας, ως αποτέλεσμα της δρομολόγησης των ρωσικών ενεργειών και της εισβολής στην Ουκρανία, καθώς όλες οι διπλωματικές προσπάθειες που εκδηλώθηκαν δεν οδήγησαν σε θετικό αποτέλεσμα. Κατά συνέπεια, η Ε.Ε, κλιμακωτά, προχώρησε στην επιβολή κυρώσεων, σε συντονισμό με τις ΗΠΑ, τη Βρετανία και τον Καναδά.
Στο πλαίσιο των αποφάσεών της για επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας, η Ε.Ε χαρακτήρισε ως «απρόκλητη και αδικαιολόγητη τη στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας», προσθέτοντας ότι «παραβιάζει κατάφωρα το διεθνές δίκαιο και τις αρχές του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, υπονομεύει την ευρωπαϊκή και την παγκόσμια ασφάλεια και σταθερότητα». Σύμφωνα με την Ε.Ε, η εισβολή της Ρωσίας «προκαλεί ανείπωτα δεινά στον ουκρανικό λαό. Η Ρωσία και η συνεργός της, Λευκορωσία, φέρουν πλήρη ευθύνη για τον επιθετικό αυτό πόλεμο και οι υπεύθυνοι θα κληθούν να λογοδοτήσουν για τα εγκλήματά τους, μεταξύ άλλων για το γεγονός ότι πλήττουν αδιάκριτα αμάχους και μη στρατιωτικούς στόχους», αναφέρει η Ε.Ε, η οποία έχει επανειλημμένα ζητήσει από την Μόσχα να σταματήσει τις στρατιωτικές της ενέργειες και να αποσύρει τις δυνάμεις από την Ουκρανία, άνευ όρων.
Η πρώτη δέσμη κυρώσεων εγκρίθηκε στις 23 Φεβρουαρίου (σε συνέχεια της αναγνώρισης των δύο αποσχισθεισών περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ από τη Ρωσία) και περιλαμβάνει:
- ατομικές κυρώσεις κατά μελών της ρωσικής Κρατικής Δούμας που ψήφισαν υπέρ της αναγνώρισης από τη Ρωσία, των αποσχισθεισών από την Ουκρανία περιοχών του Ντονέτσκ και του Λουχάνσκ, ούτω καλούμενων «Λαϊκών Δημοκρατιών».
- περιορισμούς στις οικονομικές σχέσεις με τις εκτός κυβερνητικού ελέγχου περιοχές των περιφερειών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ.
- περιορισμούς στην πρόσβαση της Ρωσίας στις κεφαλαιαγορές και στις χρηματοπιστωτικές αγορές και υπηρεσίες της Ε.Ε.
Στις 25 Φεβρουαρίου (μία ημέρα μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία) η Ε.Ε και τα κράτη-μέλη υιοθέτησαν τη δεύτερη δέσμη κυρώσεων, η οποία περιλαμβάνει:
- ατομικές κυρώσεις κατά του Βλαντιμίρ Πούτιν, του Σεργκέι Λαβρόφ και μελών της ρωσικής Κρατικής Δούμας και του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας της Ρωσίας.
- οικονομικές κυρώσεις που καλύπτουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα και τους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών και της τεχνολογίας.
- αναστολή των διατάξεων που αφορούν την απλούστευση της έκδοσης ευρωπαϊκών θεωρήσεων διαβατηρίων για ρώσους διπλωμάτες και άλλους ρώσους αξιωματούχους και επιχειρηματίες.
Η τρίτη δέσμη κυρώσεων της Ε.Ε και των κρατών-μελών της, εγκρίθηκε στις 28 Φεβρουαρίου και στις 2 Μαρτίου 2022 και περιλαμβάνει:
- κλείσιμο του εναέριου χώρου της Ε.Ε σε όλα τα αεροσκάφη ρωσικής ιδιοκτησίας
- απαγόρευση των συναλλαγών με την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας
- αποκλεισμό επτά ρωσικών τραπεζών από το σύστημα SWIFT
- απαγόρευση της παροχής τραπεζογραμματίων σε ευρώ στη Ρωσία
- αναστολή της ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης στην ΕΕ των κρατικών μέσων ενημέρωσης Russia Today και Sputnik
- επιβολή κυρώσεων κατά της Λευκορωσίας ως αντίδραση στην εμπλοκή της στη στρατιωτική εισβολή της Ρωσίας.
Στις 15 Μαρτίου, η Ε.Ε και τα κράτη-μέλη της προχώρησαν στην έγκριση και τέταρτης δέσμης κυρώσεων, η οποία περιλαμβάνει:
- ατομικές κυρώσεις κατά του Ρόμαν Αβράμοβιτς του Τζέρμαν Κχαν και άλλων δεκατριών προσώπων.
- απαγόρευση όλων των συναλλαγών με ορισμένες κρατικές επιχειρήσεις.
- απαγόρευση της παροχής υπηρεσιών αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας σε οποιοδήποτε πρόσωπο ή οντότητα της Ρωσίας.
- απαγόρευση νέων επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας.
- εμπορικούς περιορισμούς για τον σίδηρο, τον χάλυβα και τα είδη πολυτελείας.
Παράλληλα, η Ε.Ε και τα 27 κράτη-μέλη της αποφάσισαν να επιβάλουν κυρώσεις κατά της Λευκορωσίας ως αντίδραση στην εμπλοκή της χώρας στην στρατιωτική επίθεση της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Στο πλαίσιο αυτό, στις 9 Μαρτίου το Συμβούλιο ενέκρινε πρόσθετα μέτρα που στοχεύουν τον χρηματοπιστωτικό τομέα της Λευκορωσίας, όπως:
- αποκλεισμός τριών λευκορωσικών τραπεζών από το σύστημα SWIFT.
- απαγόρευση συναλλαγών με την Κεντρική Τράπεζα της Λευκορωσίας.
- επιβολή ορίων στις χρηματοοικονομικές εισροές από τη Λευκορωσία στην Ε.Ε.
- απαγόρευση της παροχής τραπεζογραμματίων σε ευρώ στη Λευκορωσία.
Επιπλέον, με την ίδια απόφαση, το Συμβούλιο απαγόρευσε την εξαγωγή προϊόντων θαλάσσιας ναυσιπλοΐας και τεχνολογίας ραδιοεπικοινωνιών στη Ρωσία και θέσπισε νέες κυρώσεις κατά ρώσων πολιτών.
ΥΠΟΙΚ: Η Κύπρος στέκεται αλληλέγγυα με την Ουκρανία
Μιλώντας στο πλαίσιο τηλεδιάσκεψης των Υπουργών Οικονομικών της Ε.Ε στις 2 Μαρτίου, όπου συζητήθηκαν οι επιπτώσεις των κυρώσεων τόσο στη ρωσική όσο και στην ευρωπαϊκή οικονομία, ο Υπουργός Οικονομικών Κωνσταντίνος Πετρίδης επεσήμανε ότι «η Κύπρος στέκεται αλληλέγγυα με την Ουκρανία και υποστηρίζει την κυριαρχία, ανεξαρτησία και εδαφική ακεραιότητα της έναντι των διεθνών αναγνωρισμένων συνόρων της. Είμαστε σθεναρά υπέρ της ενότητας της Ε.Ε», τόνισε, «καθώς μας καθιστά ισχυρότερους όπως φαίνεται και από τις πρώτες επιπτώσεις των κυρώσεων», εκφράζοντας παράλληλα την ελπίδα ότι σύντομα θα επιφέρουν και την επιδιωκόμενη αλλαγή της συμπεριφοράς της Ρωσίας. «Αναμφίβολα», σημείωσε ο κ. Πετρίδης, «οι κυρώσεις αυτές θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο και στις οικονομίες των κρατών-μελών τις οποίες πρέπει να αντιμετωπίσουμε».
Ο Υπουργός, επισήμανε, ότι η απόφαση για κλείσιμο του εναέριου χώρου της Κύπρου για αεροσκάφη που εκμεταλλεύονται ρωσικοί αερομεταφορείς θα επηρεάσει αρνητικά τις ρωσικές τουριστικές ροές προς την Κύπρο, οι οποίες αντιπροσωπεύουν σημαντικό ποσοστό της ετήσιας τουριστικής κίνησης. Όσον αφορά στον χρηματοπιστωτικό τομέα, εκτιμάται ότι δεν θα υπάρξουν σημαντικές επιπτώσεις, δεδομένης της ελάχιστης έκθεσης των κυπριακών τραπεζών στη ρωσική οικονομία, καθώς και λόγω του γεγονότος ότι οι ρωσικές καταθέσεις στην Κύπρο έχουν μειωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Επίσης, ανέφερε ότι η Κύπρος δεν έχει έκθεση σε ομόλογα του Ρωσικού Δημοσίου ή άλλου είδους επενδύσεις στη ρωσική οικονομία.
Ο κ. Πετρίδης έθεσε επιτακτικά την ανάγκη συμμόρφωσης τρίτων χωρών με τις αποφάσεις για κυρώσεις που έχουν ληφθεί, αναφέροντας ότι ενδεχόμενη μη συμμόρφωση με τις κυρώσεις από πλευράς υποψηφίων προς ένταξη χωρών στην Ε.Ε, όπως η Τουρκία, είναι ανεπίτρεπτη αφού, διαβρώνει την αποτελεσματικότητα των κυρώσεων, ενώ αποκομίζονται κέρδη εις βάρος των ευρωπαϊκών οικονομιών που εφαρμόζουν τις κυρώσεις. Παράλληλα, δήλωσε την απόφαση της Κύπρου να προσφέρει ανθρωπιστική βοήθεια στην Ουκρανία αλλά και την ετοιμότητά της να υποδεχθεί αριθμό Ουκρανών προσφύγων.
Όπως αναφέρεται σε ανακοίνωση του Υπουργείου Οικονομικών, κατά τη συνάντηση διαπιστώθηκε ότι «από τα μέχρι σήμερα δεδομένα διαφαίνεται ότι οι κυρώσεις επιφέρουν άμεσο πλήγμα στη ρωσική οικονομία». Όσον αφορά στην Ε.Ε, η ανακοίνωση σημειώνει ότι «οι επιπτώσεις διαφέρουν από χώρα σε χώρα με τους κύριους κινδύνους να αφορούν την αύξηση του πληθωρισμού, και ειδικά τις τιμές των καυσίμων και των σιτηρών που θα πλήξουν τις ευρωπαϊκές οικονομίες». Επισημαίνεται επιπρόσθετα ότι κατά την τηλεδιάσκεψη «συμφωνήθηκε η συντονισμένη παρακολούθηση των εξελίξεων και η διερεύνηση τρόπων αντιμετώπισης».
Σύσταση ομάδας εργασίας για τις κυρώσεις
Υπό το φως των έκτακτων συνθηκών που δημιουργήθηκαν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία και από τις κυρώσεις που επέβαλε η Ε.Ε κατά της Ρωσίας και της Λευκορωσίας, η Λευκωσία έκρινε ως απαραίτητη τη σύσταση ομάδας εργασίας, «η οποία θα επιλαμβάνεται το συντονισμό και τις διαδικασίες για εφαρμογή των οικονομικών κυρώσεων δίνοντας κατευθυντήριες γραμμές σε οικονομικούς φορείς που χρειάζονται καθοδήγηση». Σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση, η ομάδα εργασίας αποτελείται από εκπροσώπους της Νομικής Υπηρεσίας, της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου, του Υπουργείου Εξωτερικών, του Υπουργείου Οικονομικών, του Υπουργείου Εσωτερικών, του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και της Υπηρεσίας Ελέγχου Ασφαλιστικών Υπηρεσιών. Όπως επισημαίνεται, η ομάδα εργασίας «θα επιλαμβάνεται ερωτημάτων που χρήζουν διευκρίνησης, καθοδήγησης και γενικά θα αντιμετωπίζει και θα διαχειρίζεται την έκτακτη κατάσταση με την ανταλλαγή απόψεων, διάχυση της σχετικής πληροφόρησης και όπου είναι δυνατόν αποσαφήνιση ερωτημάτων που προκύπτουν από οικονομικούς φορείς για την ορθή ερμηνεία και εφαρμογή των σχετικών Κανονισμών της Ε.Ε μεσολαβώντας, μεταξύ άλλων και ως προς την παροχή διευκρινήσεων από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή».
Διευκρινίζεται ότι η ομάδας εργασίας δεν δύναται να προβαίνει σε παροχή νομικής γνωμάτευσης προς οργανισμούς και ιδιώτες ούτε και να αντικαθιστά τη λειτουργία των επιτροπών που λειτουργούν υπό την προεδρία του Υπουργείου Οικονομικών για θέματα κυρώσεων Συμβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών Κυρώσεων (ΣΕΟΚ) και Μονάδα Επιβολής Κυρώσεων (ΜΕΚ) .
29 Μαρτίου 2022
