• Τρία χρόνια μετά τη ρωσική εισβολή, οι «27» υιοθέτησαν νέα ευρεία δέσμη οικονομικών και ατομικών περιοριστικών μέτρων
• Στο επίκεντρο ο «σκιώδης στόλος» της Μόσχας, 13 ρωσικές περιφερειακές τράπεζες, οκτώ (8) ρωσικά μέσα ενημέρωσης
• Ο ΥΠΕΞ Κωνσταντίνος Κόμπος τόνισε την «ανάγκη πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής των κυρώσεων, ώστε να αντιμετωπιστεί η παράκαμψήτους από τρίτα κράτη» 

Τρία χρόνια μετά την έναρξη της γενικής εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) ενέκρινε, στις 24 Φεβρουαρίου 2025, τη «16η δέσμη οικονομικών και ατομικών περιοριστικών μέτρων». Σύμφωνα με ανακοίνωση του Συμβουλίου, «η  δέσμη αφορά ζωτικούς τομείς της ρωσικής οικονομίας, αποδυναμώνοντας περαιτέρω την ικανότητα του καθεστώτος να διεξάγει τον παράνομο, απρόκλητο και αδικαιολόγητο επιθετικό πόλεμό του κατά της Ουκρανίας».

Σύμφωνα με γραπτή ανακοίνωση του Συμβουλίου της ΕΕ, τα κυριότερα μέτρα που περιλαμβάνουν οι ομόφωνες αποφάσεις των 27 κρατών μελών της ΕΕ, αναφέρουν:

• Μεμονωμένες καταχωρίσεις: «Το Συμβούλιο συμφώνησε μια σημαντική δέσμη 83 καταχωρίσεων, οι οποίες αφορούν 48 πρόσωπα και 35 οντότητες που ευθύνονται για ενέργειες που υπονομεύουν ή απειλούν την εδαφική ακεραιότητα, την κυριαρχία και την ανεξαρτησία της Ουκρανίας.»
• «Σκιώδης στόλος»: «Προστέθηκαν και άλλα σκάφη στον κατάλογο των σκαφών τα οποία υπόκεινται σε απαγόρευση πρόσβασης σε λιμένα και σε απαγόρευση παροχής εκτενούς φάσματος υπηρεσιών που συνδέονται με θαλάσσιες μεταφορές. Στόχος αυτού του μέτρου είναι τα μη ενωσιακά δεξαμενόπλοια που αποτελούν μέρος του σκιώδους στόλου του Πούτιν, τα οποία παρακάμπτουν τον μηχανισμό ανώτατων ορίων τιμών του πετρελαίου και στηρίζουν τον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας, ή σκάφη που μεταφέρουν στρατιωτικό εξοπλισμό για τη Ρωσία ή κλεμμένα ουκρανικά σιτηρά. Για τους λόγους αυτούς, 74 σκάφη προερχόμενα από τρίτες χώρες τέθηκαν στο στόχαστρο, με αποτέλεσμα το σύνολο των καταχωρισμένων σκαφών να φτάνει τα 153.»
• Χρηματοοικονομικός και τραπεζικός τομέας: «Για πρώτη φορά, η ΕΕ επιβάλλει απαγόρευση συναλλαγών σε πιστωτικά ή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που είναι εγκατεστημένα εκτός Ρωσίας και χρησιμοποιούν το “σύστημα για τη μεταφορά χρηματοοικονομικών μηνυμάτων” (SPFS) της Κεντρικής Τράπεζας της Ρωσίας. Το SPFS είναι μια εξειδικευμένη υπηρεσία χρηματοοικονομικών μηνυμάτων που αναπτύχθηκε από την Κεντρική Τράπεζα της Ρωσίας για την εξουδετέρωση του αντικτύπου των περιοριστικών μέτρων. Επιπλέον, το Συμβούλιο αποφάσισε να επεκτείνει την απαγόρευση παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών χρηματοοικονομικών μηνυμάτων σε 13 περιφερειακές τράπεζες που θεωρούνται σημαντικές για το ρωσικό χρηματοπιστωτικό και τραπεζικό σύστημα.»
• Εμπόριο: «Το Συμβούλιο πρόσθεσε επίσης 53 νέες οντότητες στον κατάλογο των οντοτήτων που υποστηρίζουν άμεσα το στρατιωτικοβιομηχανικό σύμπλεγμα της Ρωσίας στον επιθετικό της πόλεμο κατά της Ουκρανίας. Οι οντότητες αυτές θα υπόκεινται σε αυστηρότερους εξαγωγικούς περιορισμούς όσον αφορά αγαθά και τεχνολογίες διπλής χρήσης, καθώς και αγαθά και τεχνολογίες που θα μπορούσαν να συμβάλουν στην τεχνολογική ενίσχυση του τομέα άμυνας και ασφάλειας της Ρωσίας. Το ένα τρίτο αυτών των οντοτήτων είναι ρωσικές, ενώ οι υπόλοιπες βρίσκονται σε τρίτες χώρες (Κίνα, συμπεριλαμβανομένου του Χονγκ Κονγκ, Ινδία, Καζακστάν, Σιγκαπούρη, Τουρκία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Ουζμπεκιστάν) και έχουν εμπλακεί στην καταστρατήγηση των εμπορικών περιορισμών ή έχουν συμμετάσχει στην προμήθεια ευαίσθητων ειδών τα οποία είναι απαραίτητα, για παράδειγμα, για μη επανδρωμένα αεροσκάφη (UAV) και πυραύλους που χρησιμοποιούνται για ρωσικές στρατιωτικές επιχειρήσεις.»
• Πρόδρομες χημικές ουσίες: Η απόφαση της ΕΕ «διευρύνει τον κατάλογο των ειδών που υπόκεινται σε περιορισμούς και τα οποία συμβάλλουν στην τεχνολογική ενίσχυση του τομέα άμυνας και ασφάλειας της Ρωσίας, προσθέτοντας σε αυτόν είδη που χρησιμοποιούνται για την ανάπτυξη και παραγωγή των στρατιωτικών συστημάτων της Ρωσίας, όπως: πρόδρομες χημικές ουσίες για χλωροπικρίνη και άλλους παράγοντες ελέγχου ταραχών, λογισμικό για συσκευές ψηφιακού ελέγχου μέσω υπολογιστή (CNC), ενώσεις χρωμίου και ελεγκτές που χρησιμοποιούνται για την καθοδήγηση UAV». Επίσης, η ΕΕ επέβαλε «περαιτέρω περιορισμούς στις εισαγωγές πρωτογενούς αλουμινίου, το οποίο παράγει σημαντικά έσοδα για τη Ρωσία».
• Απαγόρευση ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης: «Το Συμβούλιο αποφάσισε να αναστείλει τις άδειες ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης της ΕΕ για οκτώ ρωσικά μέσα ενημέρωσης υπό τον μόνιμο έλεγχο της ρωσικής ηγεσίας και να τους απαγορεύσει να μεταδίδουν το περιεχόμενό τους. Πρόκειται για τα εξής μέσα ενημέρωσης: EADaily / Eurasia Daily, Fondsk, Lenta, NewsFront, RuBaltic, SouthFront, Strategic Culture Foundation και Krasnaya Zvezda / Tvzvezda. Τα εν λόγω μέσα ενημέρωσης έχουν διαδραματίσει ουσιαστικό και καθοριστικό ρόλο στην προώθηση και τη στήριξη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, όπως και στην αποσταθεροποίηση των γειτονικών της χωρών, καθώς και της ΕΕ και των κρατών μελών της. Σύμφωνα με τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, τα μέτρα που συμφωνήθηκαν δεν θα εμποδίζουν τα εν λόγω μέσα ενημέρωσης και το προσωπικό τους να ασκούν δραστηριότητες στην ΕΕ πέραν της ραδιοτηλεοπτικής μετάδοσης, όπως έρευνα και συνεντεύξεις.»
• Λιμένες και κλεισιάδες: «Η ΕΕ απαγορεύει κάθε συναλλαγή με ορισμένους λιμένες, κλεισιάδες και αερολιμένες της Ρωσίας που περιλαμβάνονται στον κατάλογο και χρησιμοποιούνται για τη μεταφορά UAV, πυραύλων και συναφών τεχνολογιών και κατασκευαστικών στοιχείων τους στη Ρωσία, ή για την καταστρατήγηση των ανώτατων ορίων τιμών του πετρελαίου ή άλλων περιοριστικών μέτρων από σκάφη που επιδίδονται σε αντικανονικές ναυτιλιακές πρακτικές υψηλού κινδύνου.»
• Μεταφορές: Η ΕΕ «διευρύνει την υφιστάμενη απαγόρευση της οδικής μεταφοράς εμπορευμάτων εντός του εδάφους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της διαμετακόμισης, από μεταφορείς της ΕΕ που ανήκουν κατά τουλάχιστον 25% σε ρωσικό φυσικό ή νομικό πρόσωπο».
• Ενέργεια: Η ΕΕ «επιβάλλει περαιτέρω περιορισμούς στις εξαγωγές αγαθών και τεχνολογιών, ιδίως λογισμικού που σχετίζεται με την αναζήτηση πετρελαίου και φυσικού αερίου, προκειμένου να περιοριστούν περαιτέρω οι ικανότητες έρευνας και παραγωγής της Ρωσίας». Επίσης, το Συμβούλιο απαγορεύει «την προσωρινή αποθήκευση ρωσικού αργού πετρελαίου και προϊόντων πετρελαίου εντός της ΕΕ, ανεξάρτητα από την τιμή αγοράς του πετρελαίου και τον τελικό προορισμό των εν λόγω προϊόντων».

Σημειώνεται ότι η 16^η δέσμη κυρώσεων περιλαμβάνει και περαιτέρω περιοριστικά μέτρα κατά της Λευκορωσίας, τα οποία, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση του Συμβουλίου, «αντικατοπτρίζουν τις εμπορικές κυρώσεις που συμφωνήθηκαν κατά της Ρωσικής Ομοσπονδίας, καθώς και άλλα μέτρα, όπως περιορισμούς σχετικά με την πώληση ή την παροχή υπηρεσιών και λογισμικού, τις καταθέσεις και τα πορτοφόλια κρυπτοστοιχείων, καθώς και τις μεταφορές».

Η Κύπρος στηρίζει την Ουκρανία

Μιλώντας στο πλαίσιο της συνεδρίας του Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων, ο Υπουργός Εξωτερικών Κωνσταντίνος Κόμπος, αναφερόμενος στη μέρα που σηματοδοτεί την 3^η επέτειο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, «επανέλαβε τη στήριξη της Κύπρου στην ανεξαρτησία, κυριαρχία και εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας».  Όπως αναφέρεται σε γραπτή ανακοίνωση, επιπρόσθετα, ο ΥΠΕΞ, «χαιρέτισε την υιοθέτηση του 16^ου πακέτου κυρώσεων και υπογράμμισε εκ νέου την ανάγκη πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής των κυρώσεων, ώστε να αντιμετωπιστεί η παράκαμψή τους από τρίτα κράτη». 

Kallas: Οι κυρώσεις παρέχουν πλεονέκτημα

Η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφαλείας Kaja Kallas δήλωσε ότι «ο νέος γύρος κυρώσεων δεν στοχεύει μόνο τον ρωσικό σκιώδη στόλο, αλλά και εκείνους που υποστηρίζουν τη λειτουργία μη ασφαλών πετρελαιοφόρων, τους ελεγκτές βιντεοπαιχνιδιών που χρησιμοποιούνται για τον εξ αποστάσεως χειρισμό δρόνων, τις τράπεζες που χρησιμοποιούνται για την καταστρατήγηση των κυρώσεών μας και τα μέσα προπαγάνδας που χρησιμοποιούνται για τη διάδοση ψευδών πληροφοριών». Η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ σημείωσε ακόμη ότι «δεν υπάρχει αμφιβολία για το ποιος είναι ο επιτιθέμενος, ο οποίος θα πρέπει να πληρώσει και να λογοδοτήσει για αυτόν τον πόλεμο», προσθέτοντας ότι «κάθε δέσμη κυρώσεων στερεί από το Κρεμλίνο κεφάλαια για τη διεξαγωγή πολέμου». «Με τις συνομιλίες που βρίσκονται σε εξέλιξη για να τερματιστεί η επίθεση της Ρωσίας, πρέπει να μεριμνήσουμε ώστε η Ουκρανία να βρεθεί στην ισχυρότερη δυνατή θέση. Οι κυρώσεις παρέχουν πλεονέκτημα», κατέληξε η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ Kaja Kallas.

06 Μαρτίου 2025